Program InvestEU – nowy program inwestycyjny UE w perspektywie 2021-2027
Komisja Europejska w maju ub. r. przedstawiła Parlamentowi Europejskiemu i Radzie nowy projekt regulacji programowej. Projekt rozporządzenia został w marcu 2021 r. zatwierdzony przez Parlament Europejski oraz Radę Europejską.
Cel Programu
Ogólnym celem InvestEU jest zapewnienie finansowania podmiotom gospodarczym mającym profil ryzyka, który nie zawsze jest akceptowalny dla prywatnych podmiotów finansowych, i przyczynienie się w ten sposób do zwiększania konkurencyjności gospodarki UE. Planowana skala funduszu to wygenerowanie inwestycji w wysokości 372 miliardów euro dzięki gwarancji budżetowej UE w wysokości przekraczającej 26 miliardów euro. Wskaźnik zasilenia rezerw na gwarancję UE przyjęto na poziomie 40 %.
Struktura Programu
Głównym filarem Programu będzie Fundusz InvestEU. Ma on zintegrować w przyszłej perspektywie pod jedną marką wiele obecnie wdrażanych instrumentów finansowych UE i być jedynym punktem wyjścia dla unijnego wsparcia inwestycyjnego m. in. w formie pożyczek, gwarancji, regwarancji, instrumentów rynku kapitałowego. Wzorcem nowego rozwiązania jest Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) realizowany w ramach Planu Inwestycyjnego dla Europy, który zainicjował inwestycje o wartości przekraczającej 0,5 bln euro.
Następnym elementem programu będzie Centrum Doradztwa InvestEU, które połączy 13 różnych, obecnie dostępnych usług doradczych w jeden punkt kompleksowej obsługi pomagający w opracowaniu projektów. Będzie zapewniać wsparcie techniczne i pomoc w przygotowaniu, opracowaniu, strukturyzacji i realizacji projektów.
Z kolei Europejski Portal Projektów Inwestycyjnych w ramach programu InvestEU będzie miał za zadanie zapewnienie widoczności projektów inwestycyjnych w całej UE, kojarząc ze sobą inwestorów i promotorów projektów. Powstaje w ten sposób łatwo dostępna i przyjazna dla użytkownika baza danych.
Założenia Programu
Fundusz InvestEU będzie oparty na gwarancji UE, która ma zabezpieczać produkty finansowe oferowane przez partnerów wykonawczych. Głównym partnerem będzie grupa Europejskiego Banku Inwestycyjnego, która będzie korzystać z gwarancji UE w 75% wnosząc dodatkowo wkład własny w wysokości 4,9 mld euro, a o kolejne 25% gwarancji UE będą mogli ubiegać się pozostali partnerzy wykonawczy tj. banki prorozwojowe oraz instytucje prorozwojowe, którzy również zobowiązani będą zapewnić wkład finansowy określany w umowach w sprawie gwarancji.
Obok modułu gwarancji UE państwa członkowskie będą mogły przekazać część funduszy z polityki spójności lub udzielić gwarancji w ramach modułu gwarancji państw członkowskich. Dzięki gwarancji w ramach modułu państw członkowskich oraz wysokiego ratingu kredytowego partnerów wykonawczych środki przekazywane na rzecz InvestEU będą podstawą do osiągnięcia wyższej dźwigni finansowej przy realizacji inwestycji na terenie poszczególnych krajów.
Główne obszary interwencji Programu
InvestEU będzie koncentrował się na tych obszarach, gdzie UE może wygenerować największą wartość dodaną, zapewniając gwarancję budżetową w celu mobilizacji prywatnych i publicznych inwestycji.
Określono cztery główne obszary działalności programu:
- zrównoważona Infrastruktura – finansowanie projektów m. in. z zakresu odnawialnych źródeł energii, łączności cyfrowej, transportu, gospodarki obiegu zamkniętego, infrastruktury wodnej i środowiskowej – przypisana wartość gwarancji UE 9,9 mld euro.
- badania, innowacje i digitalizacja – finansowanie projektów m. in. z zakresu badań i innowacji, transferu wyników badań na rynek, digitalizacji przemysłu, sztucznej inteligencji – przypisana wartość gwarancji UE 6,6 mld euro.
- małe i średnie przedsiębiorstwa – ułatwianie dostępu do finansowania małym i średnim przedsiębiorstwom oraz przedsiębiorstwom o średniej kapitalizacji – przypisana wartość gwarancji UE 6,9 mld euro.
- inwestycje społeczne i umiejętności -finansowanie projektów m. in. dotyczących: umiejętności, edukacji, szkoleń, szkół, uniwersytetów, szpitali i opieki zdrowotnej, mieszkań socjalnych innowacji społecznych, przedsiębiorstw społecznych i integracji migrantów, uchodźców i osób wykluczonych społecznie – przypisana wartość gwarancji UE 2,8 mld euro.
Ponadto InvestEU ma zostać wsparty w ramach mechanizmu sprawiedliwej transformacji w postaci specjalnego programu na rzecz sprawiedliwej transformacji w ramach InvestEU, aby zająć się społecznymi, gospodarczymi i środowiskowymi konsekwencjami osiągnięcia unijnego celu klimatycznego wyznaczonego na 2030 r.
Ważne dokumenty:
Rozporządzenie InvestEU
- Rozporządzenie ustanawiające Program InvestEU z 24 marca 2021 r. – Wersja PL
- Rozporządzenie ustanawiające Program InvestEU z 24 marca 2021 r. – Wersja ENG
Wytyczne inwestycyjne Invest EU
Wytyczne dot. zrównoważonego rozwoju
Wytyczne dot. klimatu i środowiska