Program LIFE – program działań na rzecz środowiska i klimatu (2014-2020)
O programie LIFE
Program LIFE-tj. program działań na rzecz środowiska i klimatu (2014-2020) został ustanowiony Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1293/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie ustanowienia programu działań na rzecz środowiska i klimatu (LIFE) i uchylającym rozporządzenie (WE) nr 614/2007.
Program LIFE to jedyny instrument Unii Europejskiej poświęcony wyłącznie współfinansowaniu projektów z dziedziny ochrony środowiska i klimatu. Jego głównym celem jest wspieranie realizacji projektów w zakresie ochrony środowiska oraz klimatu, z uwzględnieniem sieci Natura 2000, a także identyfikacja i promocja nowych rozwiązań dla problemów dotyczących środowiska i klimatu.
W ramach programu LIFE realizuje się następujące cele ogólne:
- wspieranie przejścia w kierunku gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów, niskoemisyjnej i odpornej na zmiany klimatu, ochrony i poprawy jakości środowiska oraz zatrzymywania i odwracania procesu utraty różnorodności biologicznej, w tym wspieranie sieci Natura 2000 i przeciwdziałanie degradacji ekosystemów,
- poprawa rozwoju, realizacji i egzekwowania unijnej polityki i przepisów prawnych dotyczących środowiska i klimatu, a także pełnienie roli katalizatora i działanie na rzecz integracji i włączania celów w zakresie środowiska i klimatu do głównego nurtu innych unijnych strategii politycznych, jak również do praktyki sektorów publicznego i prywatnego, w tym poprzez zwiększanie potencjału sektorów publicznego i prywatnego,
- wspieranie lepszego zarządzania w zakresie środowiska i klimatu na wszystkich poziomach, w tym większego zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego, organizacji pozarządowych i podmiotów lokalnych, oraz
- wspieranie wdrożenia 7. programu działań w zakresie środowiska.
Budżet programu w perspektywie 2014-2020 wynosi ponad 3,4 mld euro.
W ramach programu LIFE realizowane są 2 podprogramy, w których wyróżnić można po 3 obszary priorytetowe:
1. Podprogram działań na rzecz środowiska:
- ochrona środowiska i efektywne gospodarowanie zasobami,
- przyroda i różnorodność biologiczna,
- zarządzanie i informacja w zakresie środowiska,
2. Podprogram działań na rzecz klimatu:
- ograniczenie wpływu człowieka na klimat (łagodzenie skutków zmiany klimatu),
- dostosowanie się do skutków zmian klimatu,
- zarządzanie i informacja w zakresie klimatu.
Projekty ukierunkowane na badania naukowe lub poświęcone budowie dużej infrastruktury nie są objęte zakresem programu LIFE, a zatem nie kwalifikują się do finansowania.
Instrumenty finansowe programu LIFE
Instrument finansowania prywatnego na rzecz efektywności energetycznej – Private Finance for Energy Efficiency (PF4EE) to instrument skierowany do projektów realizowanych w ramach Krajowych Narodowych Planów Działania dotyczących efektywności energetycznej lub innych programów zgodnych z dyrektywami UE dotyczącymi efektywności energetycznej.
Dwa zasadnicze cele instrumentu PF4EE to:
- zrównoważenie i utrwalenie działalności pożyczkowej/kredytowej finansującej efektywność energetyczną pośród europejskich instytucji finansowych, traktujących ten sektor jako odrębny segment rynku,
- zwiększenie dostępności finansowania dłużnego do kwalifikujących się inwestycji w efektywność energetyczną.
PF4EE to instrument realizowany wspólnie przez Europejski Bank Inwestycyjny i Komisję Europejską, którego celem jest zwrócenie uwagi na ograniczony dostęp do relatywnie korzystnego komercyjnego finansowania inwestycji w efektywność energetyczną. Instrument PF4EE składa się z trzech elementów tj. portfelowe zabezpieczenie ryzyka kredytowego (Risk Sharing Facility), długoterminowe finansowanie z EBI (pożyczka EBI na rzecz efektywności energetycznej) oraz specjalistyczne usługi eksperckie dla pośredników finansowych w celu wsparcia wdrażania instrumentu PF4EE (Expert Support Facility).
W ramach programu LIFE przeznaczono 80 mln EUR na sfinansowanie ochrony ryzyka kredytowego i usług wsparcia eksperckiego. EBI wykorzysta tę kwotę, zapewniając minimum 480 mln EUR na finansowanie długoterminowe.
Mechanizm Finansowy na rzecz Kapitału Naturalnego – Natural Capital Financing Facility (NCFF) to nowy instrument finansowy realizowany przez Europejski Bank Inwestycyjny na podstawie porozumienia z Komisją Europejską. W ramach instrumentu EBI udostępnia finansowanie projektów pilotażowych z zakresu środowiska i kwestii klimatycznych, dotyczących ochrony, odtwarzania i wzmocnienia kapitału naturalnego, a także dostosowywania się do zmian klimatu. Finansowanie ma charakter zwrotny i może przyjąć formę pożyczek lub inwestycji kapitałowych. Celem finansowania jest zachęcenie podmiotów prywatnych do realizacji projektów z zakresu bioróżnorodności. Finansowanie może dotyczyć szerokiego zakresu projektów, w tym dotyczących zagospodarowania terenu, leśnictwa, rolnictwa, gospodarki wodnej bądź gospodarki odpadami. Inicjatywy kwalifikujące się do finansowania to np.:
- „zielona infrastruktura”, w tym m.in. zielone dachy, systemy ekologicznego wykorzystania wody deszczowej, ochrona przeciwpowodziowa, zabezpieczenie przed erozją itp.
- programy pro-ekologiczne chroniące lasy, wspierające bioróżnorodność, ograniczające zanieczyszczenie powietrza, wody lub gleby,
- programy kompensacji przyrodniczej (przywracające równowagę przyrodniczą, wyrównujące szkody w środowisku, równoważące negatywne skutki przedsięwzięć) wykraczające poza obowiązki wynikające z regulacji prawnych,
- pro-ekologiczne projekty komercyjne, jak zrównoważona gospodarka leśna, rolna bądź z zakresu akwakultury, eko-turystyka itp.
Korzyścią z realizacji projektu powinny być przychody bądź redukcja kosztów ponoszonych w zakresie ochrony środowiska i zmian klimatu, następująca w efekcie podjętych działań. Budżet instrumentu wynosi 125 mln euro i powinien pozwolić na realizację 9-12 projektów, o szacowanej wartości w 5-15 mln euro.
Przydatne adresy
Wieloletni Program Prac na lata 2014-2017 dla Programu LIFE