Instytucje finansowe (banki, firmy leasingowe i faktoringowe, fundusze pożyczkowe, poręczeniowe, fundusze inwestycyjne) mogą ubiegać się o rolę narodowych pośredników finansowych programu InvestEU na lata 2021-2027. Od kwietnia 2022 r. uruchamiane są kolejne instrumenty gwarancyjne i kapitałowe, służące poprawie dostępu do finansowania dla europejskich przedsiębiorców. Informacje dotyczące udziału instytucji finansowych w systemie wdrażania instrumentów finansowych programów UE dostępne są w Krajowym Punkcie Kontaktowym.
Partnerzy wykonawczy programu InvestEU
Wsparcie w ramach Funduszu InvestEU jest realizowane za pośrednictwem partnerów wykonawczych, tj. instytucji finansowych wyznaczonych do wdrażania instrumentów finansowych programu.
- Głównym partnerem wykonawczym programu jest Grupa Europejskiego Banku Inwestycyjnego (Grupa EBI), która zarządza 75% gwarancji udzielanych przez UE.
- Pozostałe 25% gwarancji UE zostało udostępnione innym partnerom wykonawczym, w tym krajowym bankom rozwoju oraz międzynarodowym instytucjom finansowym.
Komisja Europejska zawarła umowy gwarancyjne z 17 partnerami wykonawczymi, w tym m.in. z:
- Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI) i Europejskim Funduszem Inwestycyjnym (EFI) – członkami Grupy EBI,
- Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOR),
- Bankiem Rozwoju Rady Europy (BRRE/CEB),
- Nordyckim Bankiem Inwestycyjnym,
- oraz z 12 krajowymi instytucjami rozwoju, w tym Bankiem Gospodarstwa Krajowego (BGK).
W Polsce instrumenty finansowe w ramach InvestEU przeznaczone dla instytucji finansowych są dystrybuowane przez 4 instytucje:
- Europejski Fundusz Inwestycyjny
- Europejski Bank Inwestycyjny
- Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju
- Bank Rozwoju Rady Europy
I. Informacja nt. oferty Grupy EBI w ramach programu InvestEU
1. Instrumenty gwarancyjne
W ramach programu InvestEU Europejski Fundusz Inwestycyjny oferuje 6 instrumentów gwarancyjnych w postaci:
- gwarancji portfelowej na rzecz konkurencyjności MŚP,
- gwarancji portfelowej na rzecz zrównoważonego rozwoju,
- gwarancji portfelowej na rzecz innowacji i cyfryzacji,
- gwarancji portfelowej dla podmiotów sektorów kultury i kreatywnych,
- gwarancji portfelowej dla mikroprzedsiębiorstw i przedsiębiorstw społecznych,
gwarancji portfelowej na rzecz umiejętności i edukacji.
Powyższe instrumenty gwarancyjne są dostępne w formie ograniczonej tj. z limitem wypłat oraz w przypadku czterech pierwszych instrumentów także w formie nieograniczonej (z wyjątkiem gwarancji portfelowej na rzecz konkurencyjności MŚP- dla kategorii wyższego ryzyka 1 i 2).
O gwarancje mogą ubiegać się podmioty publiczne lub prywatne, w tym między innymi instytucje kredytowe lub finansowe, alternatywni kredytodawcy czy też firmy leasingowe, które mają siedzibę lub działają w państwach członkowskich UE i na terytoriach zamorskich KTZ. W ramach niniejszego zaproszenia zostały również przewidziane instrumenty regwarancyjne.
Kandydaci mogą składać wnioski do 30.06 2027 r.
2. Instrumenty kapitałowe
W ramach programu InvestEU Europejski Fundusz Inwestycyjny oferuje finansowanie kapitałowe w ramach dwóch zaproszeń do wyrażenia zainteresowania:
- InvestEU Equity (wspieranie kapitału ryzyka dla inwestycji w innowacje, wzrost i oddziaływanie społeczne)
- InvestEU Climate & Infrastructure (wspieranie kapitału ryzyka dla inwestycji klimatycznych i infrastrukturalnych )
- InvestEU Equity
Zakres zaproszenia InvestEU Equity obejmuje kilka konkretnych sektorów działalności, pogrupowanych w poniższe strategie tematyczne:
- Unia Rynków Kapitałowych (fundusze wzrostu i ekspansji, fundusze dłużne i hybrydowe kapitałowo-dłużne),
- Sektory wspomagające – o krytycznym znaczeniu dla utrzymania suwerenności technologicznej UE (m. in nauki przyrodnicze i zdrowie, przestrzeń kosmiczna, obronność, technologie przemy-słowe, technologie i chipy półprzewodnikowe),
- Rozwiązania dotyczące klimatu i środowiska (mobilność i rozwiązania transportowe; roz-wiązania energetyczne i środowiskowe; dekarbonizacja przemysłu i zrównoważony rozwój środowiska; rolnictwo, żywność, ochrona kapitału naturalnego i wykorzystanie zasobów ziemi; niebieska gospodarka; rozwiązania adaptacyjne zwiększające odpor-ność na zmiany klimatu),
- Sektory cyfrowy, kulturalny i kreatywny (m . in. sztuczna inteligencja; technologie blockchain i rozproszonych rejestrów; bezpieczeństwo cybernetyczne, technologie kwantowe; technologie edukacyjne),
- Wpływ społeczny (przedsiębiorczość społeczna; innowacje społeczne; umiejętności i wykształcenie)
Od wnioskodawcy składającego aplikację w ramach instrumentu InvestEU Equity oczekuje się, że uwzględni w swojej strategii inwestycyjnej jedną lub więcej z powyższych strategii tematycznych.
Strategia wnioskodawcy będzie podlegać również ocenie pod kątem uwzględnienia poniższych priorytetów horyzontalnych:
- przestrzeganie przez Pośrednika Finansowego Kryteriów Płci:
- w skład zespołu zarządzającego wchodzi co najmniej jedna trzecia kobiet lub
- w jego zespole inwestycyjnym wyższego szczebla jest co najmniej 40% kobiet, lub
- co najmniej 40% kobiet jest reprezentowanych w komitecie inwestycyjnym,
- czy strategia inwestycyjna Pośrednika Finansowego koncentruje się na jednym lub kilku państwach członkowskich UE sklasyfikowanych jako Umiarkowane lub Wschodzące Kraje Innowacyjne (“MEIC”)
- koncentracja strategii inwestycyjnej Pośrednika Finansowego na Obszarach Docelowych,
- doświadczenie zespołu zarządzającego oraz zamknięcie, w którym uczestniczy EFI,
- czy strategia inwestycyjna Pośrednika Finansowego ukierunkowana jest na transfer technologii lub czy Pośrednik Finansowy jest zarządzany przez aniołów biznesu lub dąży do systematycznego współinwestowania z aniołami biznesu.
W ramach zaproszenia InvestEU Equity przewidziano poniższe instrumenty:
- Growth, Innovation, Social Impact Investment
- ESCALAR (the European Scale-up Action for Risk Capital)
- InvestEU IPO Initiative
- Senior Private Credit Funds
O inwestycję kapitałową mogą ubiegać się fundusze z siedzibą lub inwestujące w państwach członkowskich UE oraz krajach i terytoriach zamorskich. Finansowanie ze strony EFI obejmuje zasadniczo od 7,5% do 25% łącznych zobowiązań wobec Pośrednika Finansowego, przy czym maksymalna wartość finansowania EFI dla jednego pośrednika nie może przekroczyć 100 mln euro. Uwzględniając poziom realizacji priorytetów horyzontalnych inwestycja EFI może przekroczyć 25% łącznych zobowiązań wobec Pośrednika Finansowego. Czas trwania inwestycji EFI wynosi od 5 do 25 lat, która jest realizowana zazwyczaj na pierwszym zamknięciu.
B. InvestEU Climate & Infrastructure
W ramach zaproszenia InvestEU Climate & Infrastructure EFI oferuje inwestycje kapitałowe w fundusze inwestycyjne w celu uzyskania istotnego wkładu w realizację programu Europejski Zielony Ład poprzez inwestowanie za pośrednictwem funduszy w infrastrukturę szkieletową typu greenfield/brownfield oraz ekosystemy przemysłowe w dziedzinie energii, transportu, środowiska, łączności cyfrowej, przestrzeni kosmicznej i infrastruktury społecznej.
Pośrednicy finansowi są zobowiązani do uwzględnienia w swoich strategiach inwestycyjnych przynajmniej jednego obszaru docelowego z poniżej wymienionych strategii tematycznych:
- Przejście na czystą energię – inwestycje w dziedzinie klimatu, mające na celu rozwój rozwiązań m. in. w obszarach takich jak: wytwarzanie, przesył, dystrybucja i magazynowanie energii ze źródeł odnawialnych; magazynowanie i hybrydowe odnawialne źródła energii; infrastruktura odnawialnych źródeł energii narażona na ryzyko popytu i ceny; efektywność energetyczna; transgraniczna infrastruktura energetyczna / projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania (PCI); projekty wspierające dekarbonizację i znaczną redukcję emisji energochłonnych gałęzi przemysłu.
- Zrównoważone inwestycje transportowe, które sprzyjają rozwojowi rozwiązań m. in. w obszarach ogólnej infrastruktury transportowej; czystszej, bezpiecznej i inteligentnej mobilności; rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T).
- Inwestycje w środowisko i zasoby, które sprzyjają rozwojowi rozwiązań m. in w obszarach takich jak: kapitał naturalny; infrastruktura gospodarki o obiegu zamkniętym; biogospodarka.
- Inwestycje w łączność cyfrową i infrastrukturę danych, które sprzyjają rozwojowi rozwiązań w gospodarce cyfrowej i w infrastrukturze danych.
- Inwestycje w infrastrukturę społeczną, mające na celu rozwój rozwiązań m. in. w obszarach takich jak: dziedzina zdrowia i opieki; usługi społeczne; infrastruktura edukacyjna i szkoleniowa; przystępne cenowo mieszkania socjalne i usługi wspomagające.
- Inwestycje w infrastrukturę kosmiczną, które sprzyjają rozwojowi rozwiązań w obszarach: rozwój, modernizacja i ekologizacja nowej i istniejącej infrastruktury kosmicznej i naziemnej, w tym między innymi produkcja, montaż, testowanie, eksploatacja, konserwacja i urządzenia startowe (np. zielone materiały i materiały pędne, komponenty wielokrotnego użytku, ekologiczne systemy napędowe itp.) oraz rozwiązania w zakresie deorbitacji i wycofywania statków kosmicznych z eksploatacji.
Strategia wnioskodawcy będzie podlegać również ocenie pod kątem uwzględnienia poniższych priorytetów horyzontalnych:
- przestrzeganie przez Pośrednika Finansowego Kryteriów Płci:
- w skład zespołu zarządzającego wchodzi co najmniej jedna trzecia kobiet lub
- w jego zespole inwestycyjnym wyższego szczebla jest co najmniej 40% kobiet, lub
- co najmniej 40% kobiet jest reprezentowanych w komitecie inwestycyjnym
- czy strategia inwestycyjna Pośrednika Finansowego koncentruje się na jednym lub kilku państwach członkowskich UE sklasyfikowanych jako Umiarkowane lub Wschodzące Kraje Innowacyjne (“MEIC”),
- koncentracja strategii inwestycyjnej Pośrednika Finansowego na Obszarach Docelowych,
- doświadczenie zespołu zarządzającego oraz zamknięcie, w którym uczestniczy EFI.
O inwestycję kapitałową mogą ubiegać się fundusze z siedzibą lub inwestujące w państwach członkowskich UE oraz krajach i terytoriach zamorskich. Finansowanie ze strony EFI obejmuje zasadniczo od 7,5% do 25% łącznych zobowiązań wobec Pośrednika Finansowego, przy czym maksymalna wartość finansowania EFI dla jednego pośrednika nie może przekroczyć 100 mln euro. Uwzględniając poziom realizacji priorytetów horyzontalnych inwestycja EFI może przekroczyć 25% łącznych zobowiązań wobec Pośrednika Finansowego. Czas trwania inwestycji EFI wynosi od 5 do 25 lat, która jest realizowana zazwyczaj na pierwszym zamknięciu.
Więcej informacji nt. oferty Grupy EBI w ramach InvestEU znajduje się na stronie:
https://www.eib.org/en/products/mandates-partnerships/investeu/index.htm
II. Informacja nt. oferty EBOR w ramach InvestEU
Instytucje finansowe, w tym banki komercyjne i firmy leasingowe, działające w krajach UE, w których działa EBOR (Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Grecja, Węgry, Łotwa, Litwa, Polska, Rumunia, Słowenia, Słowacja) mogą uzyskać gwarancję portfelową EBOR.
1. Green Uncapped Portfolio Guarantee (Nieograniczona Gwarancja Portfelowa dla Zielonych Inwestycji)
Typy kwalifikujących się projektów:
Gwarancje portfelowe na nowo wygenerowane portfele kredytów, z których będą finansowane zakwalifikowane zielone projekty związane z:
- efektywnością energetyczną i energią odnawialną w budynkach we wszystkich sektorach,
- zrównoważoną mobilnością.
Warunki gwarancji:
- Wartość gwarancji InvestEU do 80% wartości portfela kredytów,
- Zmniejszenie wag ryzyka portfeli kredytowych,
- Optymalizacja wykorzystania kapitału i wzmocnienie odporności kapitałowej.
Kwalifikujący się odbiorcy końcowi:
- Osoby fizyczne,
- Przedsiębiorstwa prywatne (w tym MŚP, przedsiębiorstwa o średniej kapitalizacji i duże firmy, spółdzielnie mieszkaniowe lub podobne organizacje, odpowiedni dostawcy usług, tacy jak przedsiębiorstwa usług energetycznych, firmy inwestujące w budynki lub zajmujące się ich budową itp.),
- Podmioty sektora publicznego,
- Jednostki mieszane, takie jak partnerstwa publiczno-prywatne oraz prywatne firmy realizujące cele publiczne.
2. Green Capped Portfolio Guarantee (Ograniczona Gwarancja Portfelowe dla Zielonych Inwestycji)
Typy kwalifikujących się projektów:
Gwarancje portfelowe na nowo wygenerowane portfele kredytów, z których będą finansowane zakwalifikowane zielone projekty z różnych sektorów przemysłu:
- Zrównoważony transport,
- Transformacja w kierunku czystej energii,
- Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym,
- Modernizacja przemysłu i dekarbonizacja,
- Zrównoważona turystyka,
- Różnorodność biologiczna / rozwiązania oparte na naturze / zielona infrastruktura.
Warunki gwarancji:
- Wartość gwarancji InvestEU do 80% wartości portfela kredytów
- Limit gwarancji portfelowej: 35%
Kwalifikujący się odbiorcy końcowi:
- Przedsiębiorstwa prywatne (w tym MŚP, przedsiębiorstwa o średniej kapitalizacji i duże firmy),
- Podmioty sektora publicznego,
- Jednostki mieszane, takie jak partnerstwa publiczno-prywatne oraz prywatne firmy realizujące cele publiczne.
Więcej informacji nt. oferty EBOR w ramach InvestEU znajduje się na stronie: www.eib.org
III. Informacja nt. oferty BRRE w ramach InvestEU
Informacja nt. oferty BRRE w ramach InvestEU znajduje się na stronie: coebank.org/en/project-financing/ceb-and-investeu/
Szczegółowe informacje dotyczące procedur aplikacyjnych dostępne są w Krajowym Punkcie Kontaktowym ds. Instrumentów Finansowych Programów UE.
KPK oferuje także bezpłatne warsztaty dla instytucji finansowych – kandydatów na pośredników instrumentów finansowych programów UE.