19 marca 2020 r. Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów UE przy ZBP (KPK), we współpracy z Ministerstwem Rozwoju i Komisją Europejską, zorganizował wideokonferencję nt. działań wspierających przedsiębiorców w okresie epidemii COVID 19. W spotkaniu udział wzięło ponad 50 polskich instytucji finansowych, już współpracujących lub zainteresowanych współpracą, z europejskimi bankami rozwoju. Oprócz tego w spotkaniu wzięło udział Ministerstwo Finansów.
Spotkanie otworzył dyrektor KPK, Arkadiusz Lewicki, który poinformował o działaniach podjętych przez KPK, oczekiwaniach podnoszonych przez przedsiebiorców i instytucje finansowe oraz o pracach w sektorze bankowym we współpracy z Ministrem Rozwoju i Bankiem Gospodarstwa Krajowego, a także podkreślił szczególne znaczenie obecnie instrumentów gwarancyjnych.
W pierwszej części spotkania przedstawiciele Komisji Europejskiej, Europejskiego Banku Inwestycyjnego, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju i Banku Gospodarstwa Krajowego streścili plany dotyczące wsparcia dla sektora MŚP, ogłoszone w ostatnich dniach: Witold Naturski, Zastępca Dyrektora Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce wskazał, że wg komunikatu z 13 marca COM(2020)112 planowane jest m.in. udzielenie 1 mld EUR dodatkowego wsparcia w formie zwiększenia budżetów instrumentów finansowych dla MŚP, w szczególności:
- dodatkowe 500 mln EUR zasili budżet gwarancji COSME LGF,
- dodatkowe 100 mln EUR zasili budżet gwarancji InnovFin SME,
- 250 mln EUR w ramach Okna Infrastruktura i Innowacje Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych zostanie przekierowane na wsparcie dla MŚP,
- 150 mln EUR w ramach działu „MŚP” Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych zostanie przekierowane z instrumentów interwencji długoterminowej na działania bardziej doraźne.
Ponadto Komisja planuje złagodzenie zasad przyznawania pomocy publicznej, w tym z udziałem banków.
Piotr Michałowski, Dyrektor Oddziału Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) w Polsce zaznaczył, że EBI planuje uruchomienie pakietu wsparcia o łącznej wartości 40 mld EUR, przez zwiększenie budżetów instrumentów gwarancyjnych, udzielanie pożyczek płynnościowych dla banków na finansowanie dla MŚP/midcap, oraz dodatkowy budżet na instrumenty sekurytyzacyjne. Wsparcie będzie dostępne bez alokacji na poszczególne kraje, w zależności od zgłaszanego popytu. Wsparcie będzie uruchamiane wspólnie z Europejskim Funduszem Inwestycyjnym (EFI). Trwają także rozmowy o współpracy z krajowymi bankami rozwojowymi, np. z BGK.
Grzegorz Zieliński, Dyrektor Regionalny Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju zapowiedział uruchomienie dodatkowego wsparcia o wartości 1 mld EUR, które ma dotyczyć już realizowanych projektów.
Ponadto głos zabrali przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju oraz Banku Gospodarstwa Krajowego.
Łukasz Szaruch, przedstawiciel Ministra Rozwoju (Departament MŚP) w Komitecie Sterującym COSME przy Komisji Europejskiej, podkreślił wagę szybkiego i pełnego wykorzystania nowych instrumentów dla polskich przedsiębiorców. Ważne jest także zdynamizowanie promocji i informacji o nich dla polskiego rynku. Zaznaczył tu rolę KPK.
Paweł Chorąży, Dyrektor Zarządzający w Banku Gospodarstwa Krajowego przekazał, że bank planuje szereg udogodnień dla MŚP, od poprawy warunków gwarancji de minimis (zwiększenie maksymalnej wartości z 60 do 80% kredytu, obniżenie prowizji do zera), przez uproszczenie procedur i zmniejszenie wymagań administracyjnych, w tym dla współpracujących banków.
Następnie KPK przedstawił aktualnie dostępne już dla polskich firm instrumenty finansowe UE oraz zachęcił nowe banki do nawiązania współpracy instytucjami unijnymi w celu pozyskania wsparcia UE dla klientów biznesowych. Pośród prezentowanych instrumentów znalazła się także specjalna pożyczka EBI dla przemysłu farmaceutycznego i medycznego na przeciwdziałanie chorobom zakaźnym. KPK i EBI zadeklarowały zorganizowanie specjalnego seminarium w tej sprawie dla polskiego przemysłu farmaceutycznego.
W efekcie konsultacji przeprowadzonych wśród instytucji finansowych (ze szczególnym uwzględnieniem polskich Narodowych Pośredników Finansowych), KPK przygotował listę propozycji zmian w systemie wdrażania unijnych gwarancji. Zmiany miałyby na celu ułatwienie dostępu MŚP do finansowania i są reakcją na pogorszenie ratingu finansowego przedsiębiorców oraz zwiększenie zapotrzebowania na kredyt obrotowy.
Proponowane zmiany w zakresie gwarancji COSME dotyczą m.in.:
- podniesienia pokrycia gwarancją do 80%,
- udostępnienia gwarancji dla finansowania powyżej równowartości 150 tys. EUR, bez konieczności badania kwalifikowalności do InnovFin SMEG,
- umożliwienie objęcia gwarancją wcześniej zawartych transakcji, oraz refinansowania / konsolidacji,
- możliwości renegocjacji cap rate oraz minimalnych wartości portfeli przez pośredników finansowych.
Wdrożenie powyższych propozycji oznaczałoby znaczne ułatwienia w dostępie do finansowania dla polskich przedsiębiorców z sektora MŚP. Należy zaznaczyć, że w Polsce ponad setka instytucji finansowych udziela preferencyjnego finansowania z gwarancjami EFI, głównie w ramach programu COSME.
Instytucje finansowe zgłosiły szereg pytań do banków europejskich i zadeklarowały zainteresowanie warsztatami KPK ws. konkretnych instrumentów. KPK i EBI zadeklarowały zorganizowanie takich warsztatów zarówno dla instytucji finansowych, jak i dla beneficjentów końcowych (przedsiębiorców).
Kontakt w KPK ws instrumentów finansowych UE ds. COVID-19: Marek.Ulman@zbp.pl lub programy@zbp.pl