Forum Finansowania MMŚP odbywało się w tym roku pod hasłem: „Dostęp przedsiębiorców do kredytu w niespokojnych czasach”. KPK ds. Instrumentów Finansowych Programów UE (KPK) był współorganizatorem wydarzenia. Wydarzenie odbyło się pod patronatem Ministra Rozwoju i Technologii, Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Komisji Europejskiej.
KPK w ramach Forum nie tylko uczestniczył w otwarciu Forum, ale i zorganizował także jeden z kluczowych bloków nt. wsparcia publicznego dla akcji finansowej dla mikro, małych i średnich przedsiębiorców, w którym udział wzięli wiceminister funduszy i polityki regionalnej, przedstawiciele instytucji unijnych (Komisji Europejskiej i Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego) oraz samorządowych (Konwent Marszałków RP) a także najważniejsi przedstawiciele polskiego rynku finansowego przygotowujący się już do nowych programów i możliwości zasilania przedsiębiorców w preferencyjne środki finansowe.
Tegoroczne Forum było edycją szczególną, tak jak szczególny jest rok 2022 – to nie tylko jeszcze czas pandemii, ale i konfliktu wschodniego, zmianami wywołanymi wysoką inflacją i galopującymi cenami energii oraz brakiem nowych funduszy unijnych, które od 2004 r. regularnie stymulowały i wspierały dynamikę rozwoju w Polsce- także w sektorze MŚP.
Celem Forum jest wspólna analiza i zaprezentowanie informacji nt. dostępu przedsiębiorców do kredytu i innych usług finansowych, w tym omówienie nowych uwarunkowań regulacyjnych oraz planowanych instrumentów publicznego wsparcia finansowania zewnętrznego dla biznesu. Podczas forum przedstawiono najnowsze raporty o stanie rynku kredytowego oraz umożliwimy uzyskanie indywidualnych konsultacji z ekspertami instytucji finansowych i publicznych.
Spotkanie było zarówno okazją do poznania oferty finansowej oraz najnowszych programów wsparcia jak i dyskusji oraz wymiany doświadczeń w zakresie rozwoju finansowania MŚP. Do udziału w Forum zaproszono banki, instytucje okołobankowe, organizacje przedsiębiorców, regulatorów oraz kluczowe instytucje publiczne dla rynku finansowego z obszaru MŚP.
W tegorocznym Forum udział wzięło ponad 500 osób, głównie przedsiębiorców (ponad 60%). Drugą największą grupą byli finansiści (35%– głównie bankowcy i leasingowcy), pozostali uczestnicy reprezentowali administrację publiczną, instytucje okołorynkowe, uczelnie i mass media. Wśród uczestników tegorocznego wydania Forum nie zabrakło gości zagranicznych (39 osób).
Partnerami tegorocznego Forum byli: Fundacja Polska Bezgotówkowa, Krajowa Izba Rozliczeniowa, Biuro Informacji Kredytowej SA, Centrum Badań Marketingowych Indicator oraz Sieć Enterprise Europe Network.
Patronami medialnymi Forum były: Miesięcznik „My Company”, Miesięcznik „Bank” oraz Portal „Ale Bank”.
KPK ds. Instrumentów Finansowych Programów UE jest finansowany ze środków budżetu Państwa w ramach Programu wieloletniego „Udział Polski w części COSME Programu na rzecz rynku wewnętrznego, konkurencyjności przedsiębiorstw, w tym małych i średnich przedsiębiorstw, dziedziny roślin, zwierząt, żywności i paszy oraz statystyk europejskich (Program na rzecz jednolitego rynku), w latach 2022-2028”, przez Ministra właściwego do spraw gospodarki, przekazywanych za pośrednictwem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
Przebieg Forum i kluczowe przesłania liderów:
– Spotykamy się w nadzwyczajnych okolicznościach – podkreślił prezes Związku Banków Polskich, Krzysztof Pietraszkiewicz, podczas inauguracji tegorocznego Forum Finansowania Mikro, Małych i Średnich Przedsiębiorstw.
Prezes ZBP stwierdził, iż problemem dla polskiej gospodarki jest dziś przede wszystkim wysoka inflacja, która mając charakter globalny, odciska się szczególnym piętnem na naszym regionie. To zaś wymusza podejmowanie stanowczych działań zarówno przez bank centralny, rząd, jaki i samych przedsiębiorców.
– Tegoroczne Forum jest edycją szczególną, tak jak szczególny jest rok 2022 – to nie tylko jeszcze czas pandemii, ale i konfliktu wschodniego, destabilizacji wywołanej wysoką inflacją i galopującymi cenami energii oraz brakiem nowych funduszy unijnych, które od 2004 r. regularnie stymulowały i wspierały dynamikę rozwoju w Polsce- także w sektorze MŚP.
Celem lipcowej edycji Forum jest wspólna analiza i zaprezentowanie informacji nt. dostępu przedsiębiorców do kredytu i innych usług finansowych, w tym omówienie nowych uwarunkowań regulacyjnych oraz planowanych instrumentów publicznego wsparcia finansowania zewnętrznego dla biznesu. Podczas forum przedstawimy najnowsze raporty o stanie rynku kredytowego oraz umożliwimy uzyskanie indywidualnych konsultacji z ekspertami instytucji finansowych i publicznych.
Liczymy, że konferencja zgromadzi wielu uczestników rynku, w tym także innowatorów, przedsiębiorców, przedstawicieli organizacji otoczenia biznesu i pro biznesowych środków masowego przekazu. Udział w charakterze prelegentów potwierdzili już pierwsi prezesi banków, organizacji przedsiębiorców, ośrodków badawczych, kierownictw kluczowych dla biznesu resortów i agencji rządowych.
Razem poradziliśmy sobie z wirusem, poradzimy sobie z kryzysem
– W kryzysie jesteśmy od roku 2020 – zaznaczyła współotwierając Forum, Magdalena Zmitrowicz, Przewodnicząca Rady ZBP ds. Mikro, Małych i Średnich Przedsiębiorców, Wiceprezes Zarządu Banku Pekao SA, nadzorująca Pion Bankowości Przedsiębiorstw.
Zwróciła ona uwagę, iż tylko dzięki działaniu zespołowemu możliwe było stawienie czoła wyzwaniu w postaci pandemii koronawirusa, która zapoczątkowała trwający do chwili obecnej kryzysowy trend.
Przewodnicząca Rady przypomniała, że Forum Finansowania Mikro, Małych i Średnich Przedsiębiorców to stałe forum dialogu banków z klientem sektora mikro, małych i średnich firm. Ze strony środowiska bankowego głównym gospodarzem jest Rada Związku Banków Polskich ds. Mikro, Małych i Średnich Przedsiębiorców zrzeszająca niemalże wszystkie banki w Polsce finansujące tego typu przedsiębiorców.
Spotkanie będzie zarówno okazją do poznania oferty finansowej oraz najnowszych programów wsparcia jak i dyskusji oraz wymiany doświadczeń w zakresie rozwoju finansowania MŚP. Do udziału w Forum zaprosiliśmy banki, instytucje okołobankowe, organizacje przedsiębiorców oraz kluczowe instytucje publiczne dla rynku finansowego z obszaru MŚP.
– Dzięki różnym programom, np. dzięki BGK, dzięki PFR, dzięki funduszom i formom gwarancji, także tym uzyskanym z EFI i z UE, – polskie firmy sobie dobrze poradziły z kryzysem – zauważyła Magdalena Zmitrowicz. To było możliwe także dzięki wsparciu banków, które, jak przypomniała mają doświadczenie, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach. Obecna sytuacja na Wschodzie generuje kolejne problemy, poczynając od zerwanych łańcuchów dostaw.
– Jako sektor bankowy staramy się pomóc firmom przetrwać te trudne czasy – zaznaczyła dodając, iż perspektywy dla small biznesu postrzega optymistycznie.
– Jesteśmy już nauczeni działania w tych trudnych czasach – przypomniała Magdalena Zmitrowicz.
15 lat minęło a KPK wciąż potrzebny
Obecna edycja Forum łączy się z rozpoczynającym się okrągłym jubileuszem 15-lecia działalności współorganizatora Forum- Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej, ośrodka, który, wspiera i koordynuje współpracę instytucji finansowych w celu finansowania przedsiębiorców, w tym przede wszystkim sektora MŚP, z wykorzystaniem środków wspólnotowych z puli specjalnych, centralnie zarządzanych programów UE.
Dyrektor KPK, Arkadiusz Lewicki stwierdził, iż KPK stanowi swego rodzaju pomost między sektorem publicznym i prywatnym, łącząc oba środowiska na rzecz przedsiębiorców. Pomost ten zadziałał idealnie w czasie pandemii. Udało się zmobilizować prawie setkę krajowych instytucji finansowych, w efekcie czego trzydzieści tysięcy najmniejszych przedsiębiorców sprawnie otrzymało 4 miliardy złotych wsparcia w zakresie walki ze skutkami pandemii.
– Taka była idea utworzenia KPK w połowie 2007 r. – wspólnego projektu sektorów publicznego (ministra właściwego ds. gospodarki i PARP) i prywatnego (ZBP i sektora finansowego) – podkreślił Arkadiusz Lewicki, przypominając, iż wsparcie ze środków unijnych dostępne w ramach programów UE pozwala udostępnić kredyt tym firmom, które nie mogłyby na to liczyć na standardowych zasadach, szczególnie w tak trudnych uwarunkowaniach jak obecnie. I pomimo, że wsparcie unijne jest oferowane w formie zwrotnej – np. gwarancji, kapitału i doradztwa, cieszy się ono bardzo dużym zainteresowaniem – przypomniał dyrektor KPK.
Z jednego kryzysu w drugi
O roli banków i dostępu do finansowania w niespokojnych czasach mówił też Zbigniew Wojciechowski, dyrektor Departamentu Małych i Średnich Przedsiębiorców w Ministerstwie Rozwoju i Technologii, który w imieniu Ministra Rozwoju i Technologii powitał uczestników Forum. – Truizmem jest powiedzenie, że przeszliśmy z jednego kryzysu w drugi – stwierdził, przypominając zarazem, iż wyjście z kryzysu covidowego obronną ręką nie byłoby możliwe bez wsparcia nowoczesnego polskiego systemu bankowego, a także bez aktywnej roli banków jako pośredników w oferowaniu specjalnego finansowania pomocowego. Przedstawiciel rządu zwrócił się tu też z podziękowaniami dla KPK. . – Z własnych doświadczeń widzieliśmy jak ciężka to była praca i jak wiele udało się zrobić dzięki ofercie zwrotnych środków finansowych UE, które zostały szybko rynkowo udostępnione w tym trudnym czasie także dzięki aktywności KPK – powiedział Zbigniew Wojciechowski.
– Niestety uwarunkowania kryzysowe nie opuszczą nas też w najbliższym czasie;
i zalicza się do nich nie tylko wysoka inflacja, zmiany cen paliw czy przerwanie łańcuchów dostaw, ale i odpływ pracowników, tak ważnych dla MŚP. – Przed nami kolejny czas wyzwań, których nie przezwyciężymy bez współpracy na linii przedsiębiorcy – banki -administracja publiczna – deklarował przedstawiciel resortu rozwoju i technologii.
Także i szefowa Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce, Marzena Guz-Vetter, przypomniała, że KE przykłada bardzo dużą wagę do dialogu sektora publicznego i prywatnego, w tym współdziałania między przedsiębiorcami a bankami i instytucjami finansowymi. – Tylko w ten sposób można jak najlepiej dopasować możliwości UE do oczekiwań ze strony biznesu – stwierdziła Marzena Guz-Vetter, dodając, iż na przestrzeni ostatnich 2 lat byliśmy świadkami znacznego spowolnienia gospodarki. – Na wzrost cen energii nałożyły się nowe problemy związane z rosyjską napaścią na Ukrainę. Brak stabilności dostaw, ograniczenia związane z sankcjami, niepewność dostaw energii, najpewniej niekorzystnie odbijają się na kondycji MSP, nie tylko Polsce. Dochodzi do tego brak pracowników z Ukrainy, którzy stanowili ważny element funkcjonowania biznesu w Polsce – podsumowała przedstawicielka KE w Polsce. Europejskim sposobem na ograniczenie konsekwencji tych zjawisk są liczne programy pomocowe, w tym również zwiększenie wsparcia dla kredytowania MŚP kwotą 1 mld euro bezpośrednio z budżetu UE. W przypadku Polski takim ważnym wsparciem będzie także m.in. polityka spójności, pozwalająca zapewnić dodatkowe 76 mld euro dla Polski w perspektywie 2021-27, stwarzając duże możliwości dofinansowania projektów i inwestycji MŚP.
Marzena Guz-Vetter przypomniała, iż MŚP stanowią 99% firm w UE, odpowiadają one za 2/3 miejsc pracy i połowę europejskiego PKB. Także i w Polsce small biznes także jest siłą napędową gospodarki. – Gospodarka UE poradzi sobie ze wstrząsami tylko wtedy, gdy MŚP będą odporne – skonstatowała dyrektor przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.
Problemem nie jest brak dostępu do kredytów, ale brak pracowników
Sektor polskich przedsiębiorców charakteryzuje się niskim poziomem korzystania z kredytu w relacji do PKB, co jest zauważalne zarówno w porównaniu do średniej unijnej jak i innych państw OECD – przypomniał Paweł Szałamacha, członek zarządu Narodowego Banku Polskiego, który w imieniu banku centralnego wygłosił wystąpienie inauguracyjne.
Zwrócił on uwagę, iż okres pandemii przyniósł w tej sferze dodatkowy trend spadkowy, w ostatnich tygodniach obserwowane było wprawdzie widoczne odbicie akcji kredytowej, jednak wynikało ono z zaciągania kredytów przez duże firmy na znaczne kwoty. Generalnie popyt polskich firm na finansowanie bankowe jest ograniczony, jako że mimo wszystko korzystna dotychczas sytuacja finansowa MŚP sprzyja finansowaniu inwestycji środkami własnymi, a kredyt bankowy zawsze stanowił mniej preferowane źródło finansowania nowych projektów inwestycyjnych.
– Można postawić hipotezę, być może prowokacyjną, że ten niski udział kredytów nie jest problemem dla polskiej gospodarki, gdyż ona finansuje się w inny sposób. Z drugiej strony banki w ramach strategii biznesowych nie są zainteresowane skokowym zwiększaniem akcji kredytowej dla firm, gdyż wiązałoby to dla nich z wysiłkiem, w tym odejściem od znanych profili ryzyka – zwracał uwagę wiceprezes banku centralnego .Zauważył on, iż polskie firmy weszły w okres pandemii z zapasem środków, a dzięki działaniu instytucji publicznych otrzymały bezprecedensowe wsparcie płynnościowe, co zapobiegło zwiększonej liczbie bankructw i poważnych konsekwencji dla sektora bankowego.
– Pomoc przyczyniła się do zgromadzenia środków płynnych, o czym świadczy wzrost dynamiki depozytów firm w okresie pandemii – dodał przedstawiciel banku centralnego.
Przytoczył on też wyniki badań ankietowych, z których wynika, iż small biznes nie narzeka na dostęp do finansowania, większym problemem jest dostępność pracowników, koszty materiałów i pracy, niesprzyjające regulacje czy znalezienie nabywców na produkty i usługi. Jak na tym tle prezentuje się kondycja instytucji finansowych?
– Obecna sytuacja banków, tak płynnościowa jak i kapitałowa, jest dobra – stwierdził Paweł Szałamacha, dodając, iż spodziewany wzrost wyniku finansowego od początku roku wynika nie tyle z wysiłków banków, ale ze wzrostu stóp procentowych, co nie jest to pozytywnie odbierane przez sferę gospodarki realnej. Przedstawiciel NBP wskazał też najważniejsze wyzwania dla banków na najbliższe miesiące, które mogą ograniczyć podaż kredytów. To między innymi zwiększone wymogi UE związane z MREL, propozycja powszechnych wakacji kredytowych, nierozwiązany problem kredytów frankowych i wprowadzenie nowego wskaźnika referencyjnego zamiast WIBOR.
Po bloku otwierającym Forum pierwszą z debat była sesja pt. Dostęp do kredytu w czasach zmian. Dyskusję poprzedziły dwie prezentacje Partnerów Forum: Biura Informacji Kredytowej SA (BIK SA)- nt. sytuacji na rynku kredytowym mikro, małych i średnich przedsiębiorców (MMSP) i Centrum Badań Marketingowych Indicator (CBM Indicator) – nt. stanu satysfakcji klientów bankowych sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorców.
Rafał Bednarek, wiceprezes BIK SA zwrócił uwagę na spowolnienie dynamiki wzrostu portfela kredytowego sektora MMSP. Największe spadki odnotowano przede wszystkim w budownictwie i produkcji. Niewielki wzrost zaś odnotowano tylko w sektorze usług.
W portfelu kredytowym MMSP uwagę zwraca rosnący udział bankowości spółdzielczej, który w ostatnich latach osiągnął prawie 25% wartości wszystkich kredytów udzielonych w omawianym sektorze. Wg BIK nadal tylko 1/5 przedsiębiorców korzysta z kredytu, a 70% polskich firm nigdy nie skorzystało z kredytu.
– Najbardziej spada stan finansowania długoterminowego i inwestycyjnego. Jakość kredytów na szczęście jest jeszcze na wysokim poziomie, ale pojawiają się, szczególnie wśród klientów mikro, pierwsze oznaki pogorszenia portfela. Mikrofirmy będą najryzykowniejszymi klientami banków w omawianym sektorze – powiedział Rafał Bednarek, wiceprezes BIK SA.
Wojciech Terlikowski, dyrektor zespołu badawczego CBM Indicator zaprezentował opinie MŚP o usługach finansowych w roku 2021/2022. U 12% MŚP nadal widać skutki pandemii, ale ponad 7 % powiększyło już swój biznes. Wg danych Indicator prawie 30% MŚP korzysta z kredytu lub leasingu. Ponad połowa przedsiębiorców ocenia dostępność kredytu jako bardzo dobrą lub dobrą, zaś ok. 10% jako utrudnioną. W 2022 roku MŚP najchętniej sięgały do kredytu w rachunku bieżącym, dynamicznie rósł udział kredytu z wykorzystaniem kart kredytowych. Kredyty inwestycyjne stanowiły 8% wszystkich zadeklarowanych posiadanych kredytów. W roku 2022 ok. 10% małych firm zamierza sięgnąć po nowy kredyt obrotowy i podoba liczba planuje ubiegać się o finansowanie inwestycyjne.
Debatę o stanie dostępu przedsiębiorców do finansowania zewnętrznego poprowadził Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes ZBP, a otworzył głos przedstawiciela Krajowej Izby Gospodarczej, prezesa Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej – Jacka Piechoty.
– W ostatnich latach polscy przedsiębiorcy doznają chyba wszystkich możliwych utrudnień: pandemia, wojna, rosną stopy procentowe i ceny kredytu, inflacja, brak możliwości sensownego planowania biznesu- czynią prowadzenie biznesu bardzo trudnym, szczególnie dla tych najmniejszych firm – wprowadził Jacek Piechota prezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej.
Bankom należą się na pewno wielkie podziękowania za szybkie wsparcie dla inkluzji finansowej uchodźców oraz za programy antykryzysowe.
Głos ten poparł Roman Rogalski, prezes Nadwiślańskiego Związku Pracodawców, z Konfederacji Lewiatan. Z uznaniem odniósł się do przedstawionych danych zaprezentowanych przez poprzednich prelegentów. Aktualna informacja o stanie rynku jest nam dzisiaj bardzo potrzebna. Dynamika zdarzeń w otoczeniu przedsiębiorców zmusza przedsiębiorców do właściwie codziennej aktualizacji wiedzy.
– W naszej opinii ostatnie zmiany podatkowe i wzrost stóp procentowych wpływają najbardziej negatywnie na perspektywę prowadzenia i rozwoju biznesu przez przedsiębiorców w Polsce. Z naszych badań wynika, że inwestycje zostaną ograniczone do największych graczy i głównie sfinansowane ze środków własnych. Nadzieją na przetrwanie będzie umiejętność szybkiego dostosowania się MŚP do trudnych warunków – powiedział Roman Rogalski, prezes Nadwiślańskiego Związku Pracodawców, z Konfederacji Lewiatan.
– Zdajemy sobie sprawę z odpowiedzialności jaka ciąży na barkach banków w obecnych czasach. Odpowiedzialne kredytowanie i zarządzanie ryzykiem jest filarem stabilności w czasach kryzysowych. Załamanie systemu bankowego mogłoby pociągnąć na dno całą gospodarkę- dodał prezes Rogalski.
Z perspektywy banków spółdzielczych sytuacja małych firm jest dzisiaj najtrudniejsza od lat. Rośnie niepewność, koszty prowadzenia biznesu, spada zdolność kredytowa i apetyt na kredyt, szczególnie inwestycyjny. Rośnie za to zainteresowanie finansowaniem płynnościowym. Banki w odpowiedzi tworzą rezerwy i zaostrzają polityki kredytowe.
– Firmy spowolniły i optymalizują obecnie koszty finansowe i bardzo ostrożnie podchodzą do zaciągania nowych zobowiązań. Funkcjonowanie w warunkach niepewności powoduje, że kredyt nie staje się pierwszą potrzebą, że należy uwzględnić najpierw inne priorytety – powiedział Mirosław Skiba, prezes SGB Banku SA
MSP pokazały jak bardzo potrafią przetrwać nawet najgorsze. Programy tarczowe pomogły stworzyć poduszkę, która teraz będzie bardzo potrzeba na spowolnienie. Póki co banki utrzymują dostępność do kredytu, chociaż spada widocznie zainteresowanie kredytem inwestycyjnym.
– W bankach komercyjnych obserwujemy podobne symptomy jak koledzy w spółdzielczości. Niepokoją nas dodatkowo nowe propozycje legislacyjne dla rynku bankowego, które mogą w przyszłości wpłynąć negatywnie na możliwość koncentracji banków na finansowaniu gospodarki, w tym MŚP – powiedział Arkadiusz Przybył, wiceprezes Santander Bank Polska SA
Paneliści podkreślali, że i przedsiębiorcy i banki nadal oczekują na podjęcie kilku inicjatyw legislacyjnych, które ułatwiłyby finansowanie przedsiębiorców, jak cyfryzacja umów leasingowych, cyfryzacja weksla, czy ujednolicenie rejestrów publicznych.
Jest wiele banków zainteresowanych programami wsparcia Ukraińców którzy realnie i długoterminowo myślą o pozostaniu i założeniu biznesu w Polsce.
Jacek Szugajew, prezes KredoBanku- polskiego banku z Ukrainy z Grupy PKO Banku Polskiego podkreślił utrzymywaną, niezłą kondycję banku zarówno pod względem stanu kapitałowego jak i kadrowego. Oczywiście wojna niesie szczególne wyzwania, szczególnie dla aktywności banku na terenach objętych walkami. Bank musi podobnie jak inne ukraińskie banki utrzymywać szczególnie wysokie poziomy rezerw. Bardzo pozytywne i ważne jest polskie wsparcie , np. z BGK i KUKE dla polskich firm nadal aktywnych na Ukrainie.
– Nikt nie myśli dzisiaj o kredycie inwestycyjnym. Nasi klienci próbują przetrwać. Pomagamy im podtrzymać płynność. Rząd ukraiński także uruchomił programy wsparcia dla MŚP i poprzez nasz bank polski lub ukraiński przedsiębiorca operujący na Ukrainie może z nich skorzystać – powiedział Jacek Szugajew, prezes KredoBanku
W przyszłości impulsem który zapewne połączy firmy i banki, polskie i ukraińskie – będzie odbudowa Ukrainy.
– Jestem pewien, że będzie to wspólne dzieło, ale bardzo ważne będzie aby nasi politycy dopilnowali możliwości naszego udziału w faktycznym procesie odbudowy i dostępu do funduszy jakie pojawią się na ten cel– zauważył Jacek Szugajew.
Przedsiębiorcom i bankom operującym na Ukrainie powinien pomóc system wymiany informacji gospodarczej. W porównaniu z polskim systemem jest on jeszcze rozproszony i drogi. Systemy oceny wiarygodności kredytowej i gospodarczej są szczególnie ważne w niepewnych czasach, w tym dla przeciwdziałania zatorom płatniczym.
– BIK SA od kilku miesięcy realizuje autorskie programy wymiany informacji o klientach -cudzoziemcach. Wojna dodała dodatkowy kontekst- dotyczący uchodźców wojennych, którzy mogą potrzebować uwiarygodnienia dla budowania swojej codzienności w kraju goszczącym. BIK zbudował program UA Access i wdraża właśnie pod patronatem Banku Światowego i we współpracy z ukraińskimi biurami informacji kredytowej i ZBP – pilotaż, który spotyka się z rosnącym zainteresowaniem polskich banków – Rafał Bednarek, Wiceprezes Zarządu Biura Informacji Kredytowej SA.
Natomiast są także ukraińskie rozwiązania dotyczące instrumentów tożsamości cyfrowej które być może mogłyby wesprzeć wdrożenie procesu digitalizacji identyfikacji obywateli i przedsiębiorców.
- Każdy Ukrainiec ma swój dowód osobisty w smartfonie, w Polsce tego jeszcze nie ma. Być może to jest pole do dalszego rozwoju współpracy dla bik-ów obu państw- dodał Jacek Piechota, prezes PUIG. Nasza izba chętnie włączy się w te prace.
O wpływie sytuacji gospodarczej w Europie i prognozach zarówno dla przedsiębiorców , jak i banków powiedział Andrzej Banasiak.
– Mówimy tu dużo o Europie Wschodniej, ale bardzo niepokojące wieści płyną z Europy Zachodniej. Szczególnie niepokojąco wyglądają perspektywy gospodarki niemieckiej, gdzie bezwzględnie nadchodzi recesja. A Niemcy to przecież główny partner handlowy polskiego biznesu. To uderzy w polskie firmy, ale efekty odczują także banki, które już powinny rozpocząć przygotowania do tych wyzwań – powiedział główny ekonomista ZBP- dr Andrzej Banasiak.
Kolejną debatę pt. Otoczenie regulacyjne a dostęp do kredytu w erze turbulencji poprowadził Włodzimierz Kiciński wiceprezes ZBP, a otworzyło wystąpienie Rzecznika MŚP Adama Abramowicza.
– Efekty niedawnej pandemii, wojny w Ukrainie, rosnące stopy procentowe – generują konieczność pogłębionej dyskusji i dialogu pomiędzy przedsiębiorcami i bankami dla przyszłości utrzymania dostępności finansowania zewnętrznego. Lipcowe Forum Finansowania Mikro, Małych i Średnich Przedsiębiorców wydaje się bardzo dobrym miejscem i czasem do tej dyskusji – powiedział Adam Abramowicz, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców otwierając debatę.
Przedsiębiorcy wstrzymali decyzje inwestycyjne w obecnych niestabilnych czasach. Niestabilność nie wynika tylko z wojny w Ukrainie czy inflacji. Dzisiaj problemem jest system podatkowy oraz sposób naliczania odsetek.
– Regulacje są nadal niejasne. Przekłada się to na obniżenie zaufania do banków i do nadzoru bankowego. Banki powinny podzielić się ryzykiem, a nie zajmować się zbieraniem szczegółowych danych i czy ostatnio nawet prowadzeniem rachunkowości klientów. Banki powinny dzisiaj w szczególności także jasno tłumaczyć mikroprzedsiębiorcom jak wyglądają nowe warunki kredytowe – podkreślił Jerzy Koniecki, prezes Stowarzyszenia Księgowych w Polsce
Z opiniami prezesa Stowarzyszenia Księgowych w Polsce nie zgodziła się Ewa Łuniewska, wiceprezes ING Banku Śląskiego SA: – Banki są instytucjami zaufania publicznego i starają się godzić odpowiedź na oczekiwania klientów z odpowiedzialną polityka ryzyka i ochrony kapitału. Nie zawsze można odpowiedzieć na wszystkie potrzeby. Z drugiej strony sami przedsiębiorcy podpowiadają nowe obszary kooperacji- np. dodatkowych usług doradczych czy finansowych. Rola banków w gospodarce jest rozległa. Przede wszystkim jednak jest to rola bezpieczeństwa i finansowania. Pamiętajmy także, że do tego potrzeba silnych kapitałowo i technologicznie banków.
I nowe regulacje powinny to uwzględniać.
Banki są także potrzebnymi państwu i przedsiębiorcom powiernikami i dystrybutorami środków pomocowych. Banki komercyjne nauczyły się także sprawnie współpracować z agendami publicznymi- np. z BGK, PARP, PFR. W Polsce stworzono efektywny ekosystem wsparcia dla przedsiębiorczości. Bankowcy podkreślają zasadnicze znaczenie bazy kapitałowej. Żaden system finansowania przedsiębiorczości nie zda jednak egzaminu bez kapitału. Nowe regulacje powinny przyjmować to założenie za absolutny priorytet. Banki w Polsce tymczasem straciły w ostatnim czasie kilkadziesiąt miliardów złotych kapitału, co może wpłynąć negatywnie na dostęp przedsiębiorców do kredytu.
Firmy w niepewnych czasach muszą także przygotować się do zmiany warunków współpracy z bankami. Firmy muszą budować własne bufory i zapasy. Naturalnie wskaźniki obsługi długu wielu firm ulegną pogorszeniu, ze względu na czynniki zewnętrzne. Nie można wina za to obarczać banków.
Duże znaczenie dla finansowania sektora MMSP mają banki spółdzielcze. To co tu niepokoi bankowców to planowane regulacje. Głównie są to regulacje unijne. Bardzo często regulacje te są nieproporcjonalne do możliwości małych banków. To oczywiście także przekłada się na koszty obsługi klientów. Przykładem są regulacje dotyczące startupów i budowy historii kredytowej. Oczywiście ogromny wpływ na warunki finansowania mają omawiane tu już warunki makro.
– W ostatnich miesiącach znacznie wydłużył się okres dochodzenia wierzytelności, co powoduje także wpływ na dostępność kredytu. Regulator znacznie osłabił wierzyciela. Obecny stan prawny powoduje, że bank zmuszony jest sięgać od razu do procedur egzekucji niż restrukturyzacji klienta. Niezbędna jest rewizja tych przepisów –
dr Sławomir Czopur, prezes SOZ Banku Polskiej Spółdzielczości SA
Ministerstwo Rozwoju i Technologii zdaje sobie sprawę z liczby nowych regulacji, szczególnie w okresie ostatnich dwóch lat pandemii. Ale sami przedsiębiorcy apelowali o dodatkowe rozwiązania prawne na czas kryzysu.
– Z nowych przepisów, które mają pomóc MMSP w prowadzeniu biznesu to: regulacje upraszczające prawo zamówień publicznych, ustawa likwidująca zatory płatnicze, nowa ustawa o sukcesji rodzinnej, czy nowelizacja ustawa o CDEDG. Pracujemy także nad wieloma innymi projektami ustaw ważnych dla najmniejszych firm, które jeszcze w tym roku zostaną ogłoszone przez ministra rozwoju i technologii– powiedział Zbigniew Wojciechowski, zastępca dyrektora Departamentu MŚP w Ministerstwie Rozwoju i Technologii.
Rzecznik MŚP wraz z Radą Przedsiębiorczości przygotowali zestaw 10 rozwiązań legislacyjnych ułatwiających prowadzenie biznesu w Polsce.
– Najważniejsze jest obniżenie ZUS dla mikro, uelastycznienie płacy minimalnej z możliwością dostosowania do uwarunkowań lokalnych oraz ochrona mikroprzedsiębiorców przed dodatkowymi obowiązkami biurokratycznymi. Poza tym Rzecznik MŚP podejmuje interwencje w przypadku problemów małych przedsiębiorców w dialogu z bankami. Zdarzają się (choć rzadko) sprawy w których trzeba pomóc przedsiębiorcom – powiedział Mikołaj Kuczyński, Koordynator Rady Przedsiębiorców przy Rzeczniku MŚP.
Niedawno zakończyła się konferencja nt. przyszłości Europy, podczas której dyskutowano o kierunkach nowych regulacji unijnych. Janusz Pietkiewicz, Wiceprzewodniczący Sekcji ECO oraz Centrum ds. Zrównoważonego Rozwoju Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego przedstawił rezolucję EKES ws. konieczności położenia szczególnego nacisku w nowych regulacjach i działaniach Komisji Europejskiej na rok 2023 w zakresie promocji małej i średniej przedsiębiorczości.
– Na forum prac unijnych z regulatorem bardzo ważnym elementem jest dialog
z partnerami społecznym i gospodarczymi. Rola partnerów społeczno-ekonomicznych nie tylko w planowaniu, ale i nadzorowaniu wdrożenia regulacji jest w systemie unijnym fundamentem. Przykładem jest ostatnia ocena największego planu finansowo-bankowego z czasu ostatniego kryzysu- tj. tzw. planu Junkcera. Głos przedstawicieli rynku powinien być brany pod uwagę i nawet wyprzedzać prace regulacyjne– powiedział Janusz Pietkiewicz.
Nowe regulacje UE mają także na celu wspieranie przedsiębiorców i wybranych obszarów finansowania w czasach kryzysu oraz po nich. Przykładem są Krajowy Plan Odbudowy (KPO) oraz Umowa Partnerstwa 2021-2027. O szczegółach tej regulacji opowiedział Przemysław Kalinka, Przedstawiciel Komisji Europejskiej.
Ostatnim blokiem tematycznym w ramach którego dyskutowano o tym Jak wesprzeć dostęp do usług finansowych w trudnych czasach ? był blok poprowadzony przez Arkadiusza Lewickiego, dyrektora Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Instrumentów Finansowych Unii Europejskiej. Trzeci blok tematyczny otworzyły wystąpienia Jacka Żalka, Sekretarza Stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Astrid Bartels, Dyrektor Działu „Access to Finance” w Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. GROW (ds. rynku wewnętrznego, przemysłu i MŚP).
– Dzisiaj główną bolączką w Polsce, jeżeli chodzi o innowacyjność jest rozumienie czym jest w ogóle innowacyjność. Dopóki polskie instytucje nie będą traktować innowacyjności jako rodzaju dopuszczalnego w grze rynkowej ryzyka, dopóty polska innowacyjność nie będzie znacząca na międzynarodowych rynkach, tak jak jest niestety dzisiaj. Dzisiaj polska innowacyjność niestety służy częściej gospodarkom innych państw niż naszej, co świadczy o słabości naszego systemu – powiedział Jacek Żalek, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej otwierając debatę.
Zdaniem Ministra Żalka po trudnym okresie transformacji systemowej- dzisiaj banki spełniają rolę stabilizującą polskiego systemu finansowego, natomiast problemy
z pozyskiwaniem środków na inwestycje związane z innowacyjnością leżą nie tylko po stronie przedsiębiorców, którzy bardzo przyzwyczaili się do tego, że to Państwo daje granty, ale także po stronie instytucji finansujących, które przyjęły model pełnej kontroli przekazywanych środków, wykluczający jakiekolwiek ryzyko. – Jeżeli wykluczamy ryzyko i nawet zdrowy rozsądek zastępujemy excelem to nie jesteśmy w stanie zaufać i kierować się zdaniem ekspertów, którzy oceniają ryzyko. W opinii Ministra wykluczanie takiego ryzyka występuje nie tylko po stronie banków, które komercyjnie finansują polską innowacyjność, ale również instytucji publicznych, które również bazują na przekonaniu, że nie możemy dopuścić do jakiegokolwiek elementu ryzyka. – A jeżeli nie ma ryzyka – nie ma innowacyjności. Ryzyko jest niezbędnym elementem całej gry rynkowej, ale też tego, że możemy inwestować w technologii przyszłości, które niestety są obarczone ryzykiem i my musimy to ryzyko umieć ocenić – podsumował.
Astrid Bartels, Dyrektor Działu „Access to Finance” w Dyrekcji Generalnej KE ds. GROW zaznaczyła, że wojna w Ukrainie, pandemia Covid oraz zmiana klimatu stanowią bardzo poważne wyzwania, które nasze społeczeństwa muszą rozwiązać, co wymaga natychmiastowych działań na poziomie krajowym i europejskim. – Obok tragedii człowieka, wojna w Ukrainie również doprowadziła do podwyższenia cen surowców energetycznych oraz zniszczenia naszych łańcuchów dostaw. By obniżyć zależność od gazu rosyjskiego musimy bardzo pilnie zwiększyć naszą wydajność energetyczną oraz zmniejszyć zależność od węglowodorów, dlatego stworzyliśmy inicjatywę REPowerEU. Pandemia Covid była szokiem, która wymagała szczególnych działań, po to aby firmy mogły przetrwać. Zagrożenia, które niesie ze sobą zmiana klimatu dla naszego sposobu życia, czy funkcjonowania gospodarki stanowią znaczące wyzwanie. Dostęp do finansowania i inwestycji stał się teraz ważniejszy niż kiedykolwiek wcześniej. Przede wszystkim trzeba inwestować, aby można było budować odporność łańcuchów dostaw. Pojawiające się nowe technologie, które związane są z energią słoneczną, energią wiatrowa, energią wodoru stanowią kluczową rolę do zabezpieczenia łańcuchów dostaw w przyszłości – mówiła Bartels.
Na wyzwania i potrzeby inwestycyjne przedsiębiorstw ma odpowiadać InvestEU – flagowy program Komisji Europejskiej. Związany jest ze zmobilizowaniem ponad 372 mld euro zasobów publicznych i prywatnych w kolejnych latach. Będzie inwestować inwestycje, które są zgodnie z priorytetami polityki UE, takimi jak np. Europejski Zielony Ład. InvestEU skoncentruje się na potrzebach MŚP, badań w zakresie innowacji i cyfryzacji, a także do inwestycji w zrównoważoną infrastrukturę. Znaczącą rolę informacyjną i doradczą w zakresie Programu InvestEU w Polsce ma Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej.
W ostatniej debacie wzięli udział przedstawiciele sektora publicznego, sektora prywatnego, a także instytucji okołosystemowych, instytucji infrastruktury bankowej.
Samorządy regionalne będą beneficjentem gigantycznych środków w nowej perspektywie finansowej, która w najbliższym czasie powinna zostać realnie uruchomiona, a środki zaczną trafiać do polskich przedsiębiorców. O planach alokacji tych środków w województwie świętokrzyskim oraz o planach zagospodarowania potencjału instytucji finansowych mówiła Maria Fidzińska-Dziurzyńska, Przedstawicielka Konwentu Marszałków RP, Skarbnik Województwa Świętokrzyskiego.
– Jeszcze trwają negocjacje Programów z KE, ich zatwierdzenie jest planowane na koniec br. W przypadku woj. świętokrzyskiego będzie to Program Fundusze Europejskie dla Świętokrzyskiego 2021-2027. Ostateczny kształt tego dokumentu, zakres wsparcia, przypisane poszczególnym obszarom kwoty, mogą jeszcze ulegać zmianom, ale już teraz można stwierdzić, że będzie to ważny instrument wspierający zwłaszcza konkurencyjność gospodarki naszego regionu, co jest bardzo ważne, ponieważ jesteśmy w Polsce wschodniej. Wsparcie dla przedsiębiorców będzie realizowane w dwóch priorytetach – w ramach konkurencyjnej gospodarki, oraz w priorytecie region przyjazny dla środowiska. W pierwszym priorytecie będą realizowane projekty badawczo-rozwojowe, proinnowacyjne usługi doradcze dla MŚP, na co będzie przeznaczone ok. 41 mln euro. W drugim priorytecie będą to projekty dla przedsiębiorców na poprawę efektywności energetycznej w mikro i małych przedsiębiorstwach, na co przeznaczone będzie ok. 47 mln euro. Największa alokacja w zakresie konkurencyjnej gospodarki, bo aż 95 mln euro będzie przeznaczona na inwestycje w MŚP. Przedsiębiorcy najchętniej korzystają z dotacji, jednakże najważniejszą formą wsparcia będą stanowiły instrumenty finansowe, głównie pożyczki – mówiła Skarbnik Województwa Świętokrzyskiego.
Należy również pamiętać, że województwo świętokrzyskie leży w Polsce Wschodniej, w związku z czym będzie miało również do dyspozycji środki z programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021-2027. W ramach Programu kontynuowany będzie instrument dla przedsiębiorców – Platformy startowe dla nowych pomysłów.
W Programie znajdą się także pożyczki dla branży turystycznej, co jest oczekiwane po okresie pandemii przez przedsiębiorców. Województwo świętokrzyskie liczy na współpracę z bankami nie tylko w formie instrumentów finansowych pomocy zwrotnej, ale także w zakresie realizacji projektów w formule partnerstwa publiczno-prywatnego, wsparcia kapitałowego czy emisji obligacji.
Podczas panelu poruszono także temat wsparcia przedsiębiorców podczas pandemii Covid. Bank Gospodarstwa Krajowego jest jednym z głównych filarów tarcz antykryzysowych dla biznesu. W opinii bankowców jak i klientów – przedsiębiorców, tak szerokiej i optymalnej oferty wspierającej dostęp do kredytu jak w okresie pandemii – nie było w historii. O tym, jakie instrumenty wsparcia z tego okresu mają szansę przetrwać w ofercie BGK po pandemii, np. na okres potrzeb w związku z wojną w Ukrainie opowiadał Mateusz Olszak, Dyrektor Departamentu Gwarancji i Poręczeń w Banku Gospodarstwa Krajowego.
– Doświadczenia wdrożeniowe z okresu pandemii oceniam bardzo dobrze, ponieważ skala wsparcia mikro, małych i średnich przedsiębiorców przez BGK była naprawdę duża, to ponad 160 mld finansowania, ponad 225 tys. transakcji, w które BGK był zaangażowany. Doświadczenia z okresu pandemii będziemy chcieli wydłużyć i ulepszyć, co już w zasadzie robimy, tak aby wykorzystać mechanizmy skuteczne w okresie pandemii, aby były skuteczne dla polskich przedsiębiorców również podczas drugiego kryzysu, wywołanego konfliktem w Ukrainie.
W związku z sumą powyższych kryzysów, przedsiębiorcy mają problem z płynnością, z rozwojem, inwestycjami, muszą dokonać rewizji swoich planów rozwojowych i inwestycyjnych – potrzebują wsparcia. BGK oferował wsparcie podczas pandemii i takie wsparcie będzie również oferować w kontekście wojny w Ukrainie.
– Dzięki ciężkiej pracy Banku Gospodarstwa Krajowego na poziomie unijnym, wspólnie z grupą EBI, wspólnie z Komisją, jak również ciężkiej pracy z sektorem publicznym, ministerstwami – z Ministerstwem Finansów, Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej, Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, dziś mogę zakomunikować, że cała oferta preferencyjna dla polskich przedsiębiorców, która sprawdziła się w okresie covidowym jest dostępna dla polskich przedsiębiorców również po 30 czerwca br. bo, pierwotnie oferta preferencyjna była przewidziana do połowy br. – zakomunikował Dyrektor Olszak.
Wsparcie przedsiębiorców podczas pandemii to wspólny sukces sektora bankowego i publicznego. BGK w okresie covidowym udzielał głównie gwarancji. Były to gwarancje kredytowe, faktoringowe, gwarancje leasingu, produkty eksportowe, jak również inne rozwiązania unijne, które dedykowane były sektorowi MŚP. Od 1 lipca polscy przedsiębiorcy mogą skorzystać z atrakcyjnych gwarancji, które odpowiadają na ich potrzeby, czyli potrzeby płynnościowe, rozwojowe czy związane z inwestycjami.
Także EFI jest realnym partnerem i instytucją kooperującą na polskim rynku od wielu lat W ramach grupy EBI jest wyspecjalizowaną jednostką w ramach wsparcia MŚP. InvestEU jest w tej chwili głównym programem grupy EFI, który już ruszył jako pierwszy program w Polsce. Daje nowe możliwości i bankom, i instytucjom finansowym czy leasingowym, ale przede wszystkim przedsiębiorcom. O tym jak do współpracy z rynkiem finansowym w Polsce przygotowywał się EFI oraz o tym kiedy polscy przedsiębiorcy mogą oczekiwać pierwszych linii kredytowych czy leasingowych na rozwój i inwestycje mówił Gunnar Mai, Dyrektor Zarządzający Pionem Gwarancyjnym z Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego.
– W Polsce jesteśmy aktywni przez okres ponad 20 lat, zarówno w obszarze banków komercyjnych jak i instytucji gwarancyjnych zapewniając wsparcie dla polskich mikro, małych i średnich przedsiębiorców. Współpracujemy także z KPK. W tym okresie zapewniliśmy wsparcie o wartości 7,5 mld euro finansowania. W ramach InvestEU – ogłoszenie zostało opublikowane w kwietniu br. i uzyskaliśmy już dużo aplikacji – mówił przedstawiciel EFI. Jednocześnie zaprosił polskie instytucje finansowe do przyjrzenia się ogłoszeniu, do zadawania pytań oraz do oczywiście do składania wniosków. Zdaniem Dyrektora Maia, w Polsce jest wielu narodowych pośredników finansowych, np. BGK, które są dla EFI bardzo dobrymi partnerami. – Jeżeli chodzi o czas udostępnienia środków polskim przedsiębiorcom, to zależy on od wielu czynników, m.in. właśnie od pomysłu na wdrożenie samych krajowych pośredników finansowych, tak czy inaczej- polskie przedsiębiorstwa powinny otrzymać pierwsze środki z InvestEU już pod koniec 2022 r.
Kluczowym konkurentem, albo raczej- towarzyszem do kredytu w polskich firmach od wielu ostatnich lat jest leasing.
Paweł Pach, Przewodniczący Rady Związku Polskiego Leasingu i Prezes PKO Leasing SA mówił o tym, że leasing nie konkuruje z kredytami, ale uzupełnia całą ofertę sektora finansowego dla polskiego biznesu, dla polskich przedsiębiorców.
– Nasi klienci zarówno korzystają z kredytu jak i z leasingu i jesteśmy z tego bardzo zadowoleni. W pierwszej dziesiątce firm leasingowych, 9 należy do grup bankowych, więc my z naszymi starszymi kolegami z sektora bankowego chodzimy ramię w ramię. Kluczowe do całego rozumienia jak istotną rolę w finansowaniu polskiego biznesu jest branża leasingowa jest fakt, że po 2021 roku, pierwszy raz w historii wartość aktywnego portfela umów leasingowych w Polsce przekroczyła wartość kredytów inwestycyjnych, które są udzielane przedsiębiorcom przez banki, z wyłączeniem oczywiście nieruchomości, bo jako sektor leasingu nieruchomości oczywiście nie finansujemy – powiedział Prezes Paweł Pach.
Zdaniem Prezesa Pacha kwestia, która może powodować turbulencje w sektorze leasingowym, a przez to turbulencje w budowaniu polskiej gospodarki to kwestia braku inwestycji, które nie wróciły do poziomu sprzed pandemii covid. Dodatkowo konflikt w Ukrainie nasila ograniczenia podażowe, a z drugiej strony podbija niepewność wśród biznesu, co prowadzi do odkładania decyzji inwestycyjnych w czasie.
Z kolei Bank BNP Paribas, który dysponuje ogromnym doświadczeniem i całą gamą instrumentów finansowych wspartych przez programy publiczne dla MŚP zabrał głos w obszarze wsparcia finansowania zewnętrznego dla rolnictwa. BNPP od lat jest liderem finansowania w ramach kredytów agro- tak dla rolników jak i dla przedsiębiorców okołorolniczych. O instrumentach wsparcia rolników i MŚP oferowanych przez banki mówił Bartosz Urbaniak, Dyrektor Zarządzający Pionem Agrobiznesu oraz Food i Agro na Europę i Afrykę w Banku BNP Paribas Polska SA. Zdaniem bankowca, to jaki instrument finansowy powinien mieć zastosowanie zależy od tego jaki cel ma dany przedsiębiorca czy beneficjent. – Jeżeli mamy do czynienia ze zjawiskami, które są niecodzienne i wprowadzają turbulencje do codziennego biznesu, ale ogólnie spodziewamy się, że ten biznes powinien sobie w regularnych warunkach radzić z finansowanie czy z egzystencją to wtedy rekomendowane są instrumenty gwarancyjne, np. gwarancje covidowe, które były wprowadzone po to, aby przeżyć turbulentny okres covidu, a potem wrócić na normalną ścieżkę – powiedział Dyrektor Urbaniak. Jego zdaniem do inwestycji w nie do końca znane technologie, np. alternatywne źródła energii, czy inne przedsięwzięcia transformacji energetycznej kraju, odpowiednim źródłem finasowania są instrumenty dotacyjne, w którym sponsor czy to państwowy czy międzynarodowy ponosi część kosztów inwestycji. UE korzysta z takich instrumentów od dawna, dotując projekty inwestycyjne z potencjałem. W przypadku przedsiębiorstw, gdzie projekty nie wzbudzają wątpliwości co do ich powodzenia ekonomicznego, ale mamy dylemat dotyczący bieżącego finansowania inicjatora – dobrym rozwiązaniem są instrumenty dopłat do oprocentowania kredytu. – Trudno jednoznacznie ocenić, które z instrumentów są najlepsze, ponieważ każdy z tych instrumentów służy do czegoś innego – podsumował Dyrektor Urbaniak.
Wiceprezes Zarządu Krajowej Izby Rozliczeniowej, Wojciech Pantkowski mówił o roli KIR na rynku we wspieraniu dostępu do usług finansowych. – KIR występuje z wieloma twarzami. Z jednej strony, od 30 lat niezmienne – to rozliczanie wszystkich transakcji, usługi rozliczeniowe, transfery, które są dokonywane między przedsiębiorstwami a bankami lub przechodzą przez KIR. One u nas rozliczane i to jest nasza fundamentalna rola. W innym obliczu, KIR jest dostawcą infrastruktury dla płatności internetowych. Administracja publiczna korzysta z usług KIR. Przykładowo, wszystkie podatki, płacone online – są płacone przy wykorzystaniu systemu płatności internetowej KIR. Z trzeciej strony – jesteśmy pasem transmisyjnym dobrych praktyk, i pewnych innowacyjnych rozwiązań, które zostały wypracowane w sektorze finansowym czy w sektorze bankowym związanych chociażby z cyfryzacją czy obiegiem cyfrowym i transmitujemy to dalej i szerzej. Proponujemy te rozwiązania również i mniejszym i większym przedsiębiorcom, mam tu na myśli chociażby cyfrowe potwierdzanie tożsamości, czy podpis cyfrowy – podsumował Wiceprezes KIR.
KIR jest przygotowany także do planowanej i od lat postulowanej przez sektor finansowy oraz samych przedsiębiorców- reformy w zakresie elektronizacji weksla.
– Posiadamy w tym zakresie nie tylko niezbędną infrastrukturę, akceptowalną przez sektor finansowy, ale i kompetencje. Czekamy tylko na niezbędne zmiany prawne, aby rozpocząć działanie w tym zakresie- dodał Wojciech Pantkowski.
O przyszłości rynku płatności bezgotówkowych mówił Zbigniew Wiśniewski, Wiceprezes Zarządu Fundacji Polska Bezgotówkowa.
– Coraz więcej małych i mikroprzedsiębiorców korzysta z możliwości płatności bezgotówkowych i rzeczywiście, my też widzimy ogromne znaczenie miało uruchomienie programu wsparcia obrotu bezgotówkowego, czyli programu, którym zarządza Fundacja już piąty rok, Dzisiaj 2/3 przedsiębiorców, którzy przyjmują płatności bezgotówkowe to są instytucje, czy firmy, które zaczynały pierwsze kroki w płatnościach bezgotówkowych, dzięki programowi. Zdecydowana większość przedsiębiorców, którzy skorzystali z dofinansowanie z programu, utrzymuje urządzenia po tym, kiedy to finansowanie się kończy. Konsumenci chcą płacić bezgotówkowo, przedsiębiorcy chcą przyjmować płatności bezgotówkowe i rok 2020 był takim dosyć istotnym rokiem jeżeli chodzi o strukturę płatności, ponieważ wtedy po raz pierwszy liczba transakcji bezgotówkowych realizowanych w Polsce była większa niż gotówkowych. Płatności bezgotówkowe pomagają przedsiębiorcom zdobyć i utrzymać klientów. Zdaniem Wiceprezesa Fundacji Polska Bezgotówkowa rynek płatności bezgotówkowych będzie się rozwijał, a mikro i mali przedsiębiorcy coraz częściej widzą potrzebę przyjmowania płatności bezgotówkowych.
Szczególną rolę pośród instytucji, które wspierają dostęp do usług finansowych poprzez doradztwo, informacje, szkolenia pełni Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. PARP jako największa Agencja wspierająca przede wszystkim mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa oferuje nie tylko bezpośrednie wsparcie finansowe z szeregu programów, ale również liczne instrumenty wsparcia doradczego czy informacyjnego. W ramach jednego z takich programów PARP współpracuje także z KPK. O programach wsparcia na nowy okres mówił Łukasz Nikitin, Koordynator European Enterprise Network w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
– PARP musi dopasować swoją ofertę do tego jakie są aktualnie wyzwania przed którymi stoimy, w pewnym zakresie również współtworzyć rynek. W pewnych obszarach obowiązują priorytety, na które trzeba skierować szczególną uwagę i tutaj kluczową rolę odegrają dotacje, dlatego, że stymulują powstawanie nowych rozwiązań. W PARP znajduje to odzwierciedlenie w koniecznym sprofilowaniu i segmentacji wsparcia. Obecnie wsparcie nie będzie dedykowane już do wszystkich firm, ale tych wpisujących się w priorytety publiczne i programowe- zarówno krajowe, jak i unijne. Od tego roku np. widać jasno, że kluczowe będzie skrócenie i zabezpieczenie łańcuchów dostaw, transformacja energetyczna, cyfryzacja MŚP i zrównoważona gospodarka, a także pewna pochodna tych wszystkich tematów – tj. kwestia badań i rozwoju we współpracy z jednostkami badawczymi.
Zdaniem Dyrektora Nikitina, pierwszym, flagowym programem PARP pod względem dotacyjnych instrumentów, zaplanowanych na najbliższe lata jest program pn. Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki. Innym atrakcyjnym dla miko, małych i średnich będzie program pn. Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej, które również będą koordynowane w PARP zakresie wsparcia najmniejszej przedsiębiorczości.
– Ale oczywiście PARP nie jest tylko przysłowiową „skarbonką” z dotacjami. Posiadamy w swojej ofercie również usługi doradcze i co jest szczególnie istotne z punktu widzenia instytucji i instrumentów finansowych – instrumenty kooperacyjne. Takim najważniejszym instrumentem kooperacyjnym, który mamy w Agencji jest unijny mandat Krajowego Koordynatora Europejskiej Sieci Przedsiębiorczości (Enterprise Europe Network)
w Polsce, składającej się z 30 ośrodków wsparcia głównie eksportu i internacjonalizacji firm– podsumował Koordynator EEN. – Celem Sieci jest wspieranie firm w nawiązywaniu kontaktów biznesowych ponad granicami. Polscy przedsiębiorcy i wspierające ich instytucje finansowe, zainteresowane współpracą w tym zakresie, uzyskują poprzez polskie EEN dostęp do sieci globalnej. Właściwie gdziekolwiek na świecie polski przedsiębiorca potrzebuje informacji o lokalnym rynku i nawiązać relacje- pomagamy – dodał Łukasz Nikitin.
Na koniec Forum dokonano podsumowania opinii i ocen uczestników forum (udział w tegorocznej edycji wzięło ponad 500 osób, głównie przedsiębiorców).
W ankiecie konferencyjnej, zaprezentowanej przez Marka Ulmana, eksperta KPK, aktualny stan dostępu do finansowania przedsiębiorcy ocenili na ok. 4. Do wiodących barier zaliczyli: niepewność rynkową, utratę źródeł przychodów, bark wymaganych przez instytucje finansowe zabezpieczeń. 42% przedsiębiorców zamierza mimo wszystko – zainwestować w rozwój firmy perspektywie najbliższych 12 miesięcy. 72% przedsiębiorców oraz 100% ankietowanych instytucji finansowych będzie zainteresowana usługami informacyjnymi KPK.
Uczestnicy Forum wysoko ocenili także tegoroczne spotkanie – zarówno od strony merytorycznej, jak i organizacyjne (ponad 90% pozytywna ocena satysfakcji)j.
Szczególnym akcentem na zakończenie tegorocznego Forum było uroczyste podziękowanie dla Grupy Biura Informacji Kredytowej SA (BIK SA i BIG SA) za dwa programy antykryzysowe podjęte przez grupę: Wyróżnienie dla Biura Informacji Kredytowej S.A. „za usługę UA Access BIK wspierającą obywateli Ukrainy w Polsce poprzez umożliwienie wiarygodnej weryfikacji tożsamości przy współpracy z ukraińskimi biurami kredytowymi oraz IFC” oraz Wyróżnienie dla Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor „za wspieranie sektora MŚP w zwalczaniu zatorów płatniczych i odzyskiwaniu należności, poprzez edukację sektora, a także oferowanie narzędzi wspierających analizę ryzyka, dzięki którym przedsiębiorcy mogą zabezpieczyć swój biznes przed dłużnikami
i zachować płynność finansową”. Dyplomy dla obu spółek na ręce Wiceprezesa Grupy BIK – Rafała Bednarka wręczyli Krzysztof Pietraszkiewicz, Prezes Związku Banków Polskich oraz Magdalena Zmitrowicz, Przewodnicząca Rady ZBP ds. Mikro, Małych i Średnich Przedsiębiorców oraz Wiceprezes Zarządu Banku Pekao SA.
Pełną retransmisję (w obu językach) z Forum oraz informacje i prezentowane raporty można znaleźć poniżej:
Do pobrania:
- Raport Indicator “Mikro, małe i średnie firmy o usługach finansowych 2022″
- Prezentacja BIK “Sytuacja na rynku kredytowym Mikro, Małych i Średnich Przedsiębiorców
- PARP- Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce 2022
Autorzy relacji: KPK: Adrian Pieńkowski i Oliwia Rubinkiewicz
Kontakt ws Forum: