26 lutego 2024 r. w Warszawie odbyła się konferencja pt. „Horyzont Europa dla firm (HE4Business)” poświęcona zarysowaniu mapy dostępnych instrumentów wsparcia w europejskim ekosystemie dla podmiotów rozwijających innowacyjne przedsięwzięcia, w szczególności z sektora deep-tech. Organizatorem konferencji był KPK NCBiR dla Programu Horyzont Europa.


Konferencję otworzyła Magdalena Bem-Andrzejewska, dyrektor KPK ds. Programów Badawczych UE przy NCBiR, który był gospodarzem konferencji.
Arkadiusz Lewicki, dyrektor KPK ds. Instrumentów Finansowych UE poinformował o aktualnym stanie instrumentów InvestEU na wsparcie innowacyjności przedsiębiorców na polskim rynku i zaapelował do wszystkich instytucji operujących w obszarze badań i innowacji o współpracę w celu dostarczenia beneficjentom pełnego obrazu dostępnych instrumentów wsparcia i optymalnego wykorzystania w Polsce wszystkich dostępnych środków unijnych.
Podczas sesji plenarnej przedstawiciele Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Innowacji i MŚP (EISMEA), Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EIB), Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii (EIT), Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Programów Badawczych (KPK PB), Funduszu Inwestycyjnego NCBR, spółki Akces NCBR oraz Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej (KPK IF) w pierwszej kolejności informowali uczestników konferencji o możliwościach wsparcia dla firm rozwijającym innowacje. Następnie dyskusja potoczyła się w kierunku identyfikacji kluczowych barier dla rozwoju ekosystemu wsparcia podmiotów wdrażających przełomowe technologie oraz sposobów ich niwelowania. Eksperci zastanawiali się również nad możliwościami lepszego uporządkowania dużej ilości instrumentów wsparcia dostępnych zarówno z poziomu programów centralnie zarządzanych przez Komisję Europejską oraz programów krajowych i z polityki spójności tych centralnych i regionalnych i możliwości ich łączenia w celu osiągnięcia lepszego efektu synergii kierowanego wsparcia na przełomowe innowacje.
Przedstawiciel KPK IF zwrócił uwagę na rosnącą rolę w ekosystemie wsparcia innowacyjnych przedsięwzięć odgrywają instrumenty finansowe UE. W ramach programu Horyzont 2020, we wdrażaniu instrumentów InnovFin, dedykowanych wsparciu innowacji, brało udział pięciu polskich pośredników finansowych, zapewniających zarówno finansowanie kapitałowe, quasikapitałowe, leasingowe oraz dłużne. Wartość udzielonego polskim beneficjentom finansowania wyniosła prawie 1 mld zł. Przedstawiciel KPK IF podkreślił, że w obecnej perspektywie finansowej UE największym programem inwestycyjnym Unii Europejskiej jest program InvestEU, który ma na celu uzupełnienie luki inwestycyjnej i poprawę poziomu inwestycji dzięki zapewnieniu gwarancji UE w wysokości 26 mld EUR. W efekcie tej gwarancji oczekuje się wygenerowania inwestycji na kwotę 400 mld EUR, co nastąpi przede wszystkim dzięki mobilizacji przede wszystkim kapitału prywatnego. Jednym z czterech obszarów interwencji Funduszu InvestEU są badania, innowacje i digitalizacja w ramach którego zapewnione zostało finansowanie projektów m. in. z zakresu badań i innowacji, transferu wyników badań na rynek, digitalizacji przemysłu, sztucznej inteligencji. Znacząca większość udostępnianego finansowania dzięki gwarancji UE w ramach programu InvestEU odbywa się z wykorzystaniem Instytucji finansowych pełniących rolę pośredników finansowych. Kandydaci na pośredników finansowych dla innowacji mogą także liczyć na wsparcie KPK IF, który wspiera informacyjnie, szkoleniowo i relacyjnie rynek w dostępie do nowych instrumentów. Obecnie na polskim rynku pojawiło się już pięć funduszy kapitałowych, zasilonych środkami z programu InvestEU, realizujących inwestycje w przedsięwzięcia o wysokim potencjale wzrostu z przełomową technologią m. in. z obszaru sztucznej Inteligencji i automatyzacji, FinTech, SpaceTech, CyberSecurity czy IOT. Alternatywą dla projektów znajdujących się na nieco wcześniejszym etapie, wymagających wsparcia grantowego jest program Akcelerator Europejskiej Rady ds. Innowacji – EIC – w ramach programu Horyzont Europa. Akcelerator EIC koncentruje się w szczególności na innowacjach opartych na odkryciach naukowych lub przełomowych technologiach (“deep tech”), charakteryzujących się wysokim potencjałem wzrostu oraz podwyższonym poziomem ryzyka nie zawsze akceptowalnym przez prywatnych inwestorów. EIC Akcelerator zapewnia finansowanie „mieszane” tj. zarówno w formie grantowej dla projektów (TRL 5-8) – w wysokości do 2,5 mln EUR w celu osiągnięcia wyższych poziomów gotowości technologicznej, jak i „cierpliwego kapitału nawet na 7-10 lat” wypełniając lukę w finansowaniu dla projektów powyżej (TRL 8) do 15 mln EUR na zwiększenie skali działalności, które jest realizowane z powołanego przez Komisję Europejską Funduszu EIC.