W 2007 roku Minister Gospodarki RP, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Związek Banków Polskich powołały Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych dla MŚP Programu na rzecz Konkurencyjności i Innowacji (CIP), który stał się zalążkiem, funkcjonującego nieprzerwanie do dzisiaj, krajowego centrum kompetencyjnego ds. instrumentów zwrotnych UE, tj. KPK ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej (KPK). KPK dzisiaj to 10 lat doświadczeń, animacja rynku o wartości prawie 12 miliardów złotych preferencyjnego finansowania dla polskich przedsiębiorców przez ponad 120 pośredników finansowych pięciu sektorów finansowych, z których do tej pory skorzystało ponad 35 tysięcy przedsiębiorców.
Pierwszy KPK CIP „Instrumenty Finansowe dla MŚP” w lipcu 2007 r. powołał Piotr Woźniak- Minister Gospodarki w rządzie Premiera Jarosława Kaczyńskiego. Głównym uzasadnieniem dla tej decyzji było bardzo niskie wykorzystanie programów ramowych UE w Polsce, w tym instrumentów zwrotnych tych programów. Jednocześnie Polska jako Państwo Członkowskie uczestniczyła (i nadal uczestniczy) w składkach na każdy z programów ramowych UE.
W efekcie Polska niejako dopłacała do beneficjentów bogatszych państw unijnych, które w zdecydowanej większości wykorzystywały (ponad 70% budżetu) ww. programy. Podstawowym celem KPK była więc stymulacja polskiego rynku do sięgania po te dodatkowe fundusze unijne na rozwój aktywności gospodarczej. Kluczem do nich były jednak odpowiednie kompetencje (i wola) krajowych instytucji finansowych, które musiały przygotować w oparciu o specyficzne regulacje właściwe dla agencji unijnych (EBI, EFI) oraz prawo unijne i krajowe programy biznesowe zakładające preferencyjne finansowanie mikro, małych lub średnich firm w Polsce. Instytucje te musiały przygotować się do konkurencji na forum międzynarodowym, w otwartych konkursach, bez alokacji narodowych, udostępnionych rynkom finansowym ponad 30 państw.
Jesienią 2007 roku, po analizie rynku, obok KPK ds. instrumentów finansowych Minister powołał także specjalistyczne kpk ds.: innowacji, efektywności energetycznej oraz technologii komunikacyjnych, z wybranymi instytucjami, , które posiadały największy potencjał wdrożeniowy ww. zadań. Już we wrześniu Ministerstwo Gospodarki podpisało w tej sprawie z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości umowę na zabezpieczenie techniczne i finansowe KPK. PARP następnie zawarła umowę ze Związkiem Banków Polskich na pilotaż, który potrwał do końca 2007 roku. Po tym okresie, zakończonym pozytywną oceną, Rada Ministrów zadecydowała o utworzeniu specjalnego programu wieloletniego na rzecz wykorzystania programu ramowego i jego instrumentów dla sektora mikro, małych i średnich firm w Polsce.
Rys. Rola systemowa KPK ds. IF UE w polskim systemie wsparcia przedsiębiorców w dostępie do środków UE
Z czasem zakres zadaniowy KPK był rozszerzany, co wynikało przede wszystkim z rozwoju oferty zwrotnej programów ramowych UE, rozwoju kompetencji i relacji na forum unijnym samego KPK oraz z zainteresowania rodzimego rynku. KPK był w okresie 10 – lecia wielokrotnie kontrolowany i ewaluowany, zawsze otrzymując najwyższe noty i wyrazy uznania za jakość zarządzania tak programowego, jak i finansowego powierzonym zadaniem. Potwierdzeniem tego faktu jest sukcesywne, przedłużanie misji KPK, mimo wielu zmian w tym czasie władz centralnych. W ciągu tych 10 lat współpracował z 4 gabinetami rządowymi, 26 ministrami (w tym także z wiceministrami), z 4 wicepremierami odpowiedzialnymi za gospodarkę, naukę lub rynek pracy. Jako jeden z nielicznych ośrodków tego typu KPK łączy i współpracuje jednocześnie z 5 resortami właściwymi dla programów unijnych w Polsce.
Rys. Wyniki badań wśród przedsiębiorców i instytucji finansowych. 2013 r. Pytania ankietowe skierowano do przedsiębiorców i instytucji otoczenia biznesu- przede wszystkim finansowych: „Czy zdaniem Państwa w latach 2014 – 2020 potrzebny jest jeden krajowy punkt kontaktowy wszystkich instrumentów finansowych UE?”. Odpowiedzi: lewa- przedsiębiorcy, prawa- instytucje finansowe.
Najważniejszym partnerem KPK jest krajowy rynek finansowy. To instytucje finansowe są kluczem dla polskich przedsiębiorców do tej specjalistycznej szuflady kasy unijnej. KPK w omawianym okresie zbudował platformę narodowych pośredników finansowych programów Unii Europejskiej (tj. wyłącznie operujących w zakresie instrumentów zwrotnych programów ramowych, bez Polityki Spójności), w której do końca 2017 r. wzięło udział ponad 120 instytucji finansowych wielu rodzajów (banki: komercyjne, zrzeszające, spółdzielcze, publiczne, fundusze pożyczkowe, fundusze poręczeniowe, fundusze podwyższonego ryzyka, przedsiębiorstwa leasingowe). Głównymi odbiorcami wsparcia KPK są polskie banki, co naturalnie wynika ze struktury rynku finansowego i zakresu źródeł finansowania zewnętrznego dla MŚP. Większość dostępnych instrumentów wsparcia to unijne gwarancje spłaty zaciągniętych przez przedsiębiorcę zobowiązań finansowych. KPK wspiera także rozwój kompetencji polskiego rynku finansowego w oparciu o tzw. pomoc techniczną programów ramowych. Z takiego wsparcia skorzystały m.in. polskie sieci aniołów biznesu. Działania KPK są bardzo wysoko oceniane przez instytucje finansowe.
Kluczowym partnerem KPK po stronie unijnej pozostaje od samego początku Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI) i Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) , które Komisja Europejska wyznaczyła do zarządzania instrumentami finansowymi programów ramowych UE. KPK z powodzeniem zbudował relacje i transparentnie współpracuje ze wszystkimi komórkami obu unijnych instytucji, organizując m.in. szereg konferencji, seminariów i szkoleń dla polskiego rynku oraz przede wszystkim ułatwiając polskim kandydatom szybkie dotarcie do właściwych informacji. Jeszcze w 2007 roku w badaniach rynku finansowego ponad 50% badanych polskich instytucji finansowych nie kojarzyło obu ww. instytucji unijnych, dzisiaj, dzięki aktywności KPK stan ten uległ radykalnej zmianie (zaledwie 15% badanych nie kojarzy).
KPK aktualnie funkcjonuje pod nazwą Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej, w oparciu o wieloletni program rządowy z 2015 roku, zapewniający aktywność KPK w perspektywie do 2021 roku. Oficjalnym komunikatorem KPK jest portal: www.InstrumentyFinansoweUE.gov.pl . Od 2016 roku KPK operuje także w ramach Europejskiego Centrum Doradztwa Inwestycyjnego Planu Inwestycyjnego dla Europy (tzw. Planu Junckera), wspierając wykorzystanie tej inicjatywy w Polsce. KPK realizuje obecnie działania wpisujące się w Strategię na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju w zakresie wsparcia MŚP oraz rozwoju polskiego rynku finansowego, w tym z wykorzystania programów UE. Ministrem nadzorującym realizację ww. programu jest Minister Rozwoju.
W 2017 r. mija 10 lat od powołania Krajowego Punktu Kontaktowego ds. instrumentów finansowych Unii Europejskiej w Polsce. Do końca listopada 2017 roku podpisano ponad 120 umów pośrednictwa finansowego na instrumenty finansowe UE w Polsce o wartości prawie 12 miliardów złotych, z których skorzystało już ponad 35 tysięcy przedsiębiorców.
W najpopularniejszym programie ramowym dla przedsiębiorców (COSME) Polska plasuje się aktualnie na 6 miejscu (po takich państwach jak np. Niemcy, Francja, Wielka Brytania). Polska jest także największym beneficjentem instrumentów zwrotnych w grupie państw Europy Środkowo-Wschodniej (CEE). Również w ramach Planu Inwestycyjnego dla Europy Polska zajmuje (w zakresie tzw. Okna MŚP, obsługiwanego przez KPK w Polsce) 7 miejsce. Należy podkreślić, że ww. programy nie gwarantują jakichkolwiek narodowych kopert finansowych i rywalizują o nie wszystkie państwa członkowskie (oraz państwa stowarzyszone z UE), w tym kraje posiadające większe i dojrzalsze rynki finansowe i korzystające z podobnych instrumentów UE dużo dłużej niż Polska.
KPK był wielokrotnie wyróżniany zarówno w kraju jak i zagranicą. M.in. w 2013 roku Komisja Europejska wyróżniła ośrodek w ramach Europejskich Nagród Promocji Przedsiębiorczości, i do dzisiaj zaprasza KPK jako przykład dobrych praktyk na szkolenia dla instytucji otoczenia biznesu w Europie. Zespół KPK najbardziej jednak ceni sobie liczne wyróżnienia i podziękowania od rynku- przede wszystkim od organizacji przedsiębiorców i od instytucji finansowych, którym udało się w opisywanym okresie pomóc w dostępie do unijnych środków.
Z tej okazji w Klubie Bankowca odbyło się 11 grudnia br. uroczyste spotkanie jubileuszowe, które towarzyszyło okołoświątecznemu spotkaniu instytucji otoczenia biznesu uczestniczących w programach wsparcia MŚP w Polsce przy udziale funduszy unijnych.
Spotkanie otworzyli i gości powitali: Pełnomocnik Rządu ds. Małych i Średnich Przedsiębiorców, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju- Andżelika Możdżanowska, Wiceszefowa Komisji Europejskiej w Polsce- Kinga Schlesinger oraz Dyrektor KPK ds. Instrumentów Finansowych UE – Arkadiusz Lewicki.
– Instytucje otoczenia biznesu, w tym przede wszystkim wspierające MŚP są naszym strategicznym partnerem. Minister Rozwoju dostrzega rolę i osiągnięcia także Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Instrumentów Finansowych UE. Od 10 lat ośrodek ten konsekwentnie pracuje na rzecz dostępu polskich przedsiębiorców do dodatkowego i niełatwego źródła finansowania, jakim są programy ramowe UE. Bardzo się cieszę, że działania te prowadzone są w ramach rządowego programu wieloletniego, który realizuje także Strategię na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Współpraca MR, PARP, ZBP i narodowych pośredników finansowych dają tu rezultaty warte powielania – powiedziała podczas inauguracji spotkania Andżelika Możdżanowska, Pełnomocnik Rządu ds. MŚP i Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju.
– Komisja Europejska przykłada wielką wagę do rozwoju małych i średnich przedsiębiorców jako lokomotyw gospodarki unijnej. Programy COSME, EaSI czy Horyzont 2020 są tego dowodami. W realizacji tej misji bardzo sobie cenimy współpracę z partnerami lokalnymi, takimi jak polska sieć European Enterprise Network czy dzisiejszy jubilat – Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych UE, który jest przykładem najlepszej praktyki w zakresie współpracy z rynkiem finansowym – powiedziała Kinga Schlesinger, Wiceszefowa Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce
Z okazji Jubileuszu głos zabrali także Prezes instytucji piastującej od 10 lat funkcję formalnego gospodarza wspólnego projektu strony publicznej i prywatnej- Związku Banków Polskich Pan Krzysztof Pietraszkiewicz.
– KPK to przykład udanego współdziałania sektora publicznego i prywatnego. Połączyliśmy siły w interesie polskich przedsiębiorców. Skala zaangażowania i zaufania instytucji finansowych z tak wielu rynków, także pozabankowych, również o czymś świadczy. Już 10 lat temu powołaliśmy specjalne forum współpracy rynku finansowego w sprawie skuteczniejszego sięgania przez polskich klientów po środki zagraniczne. W efekcie i wyniku zaufania, jakim nas obdarzył polski rząd – powstał KPK. Związek Banków Polskich jest dumny z tego projektu. Wierzę, że na wielu innych obszarach także możemy dzisiaj wspólnie odnieść sukces – powiedział Krzysztof Pietraszkiewicz, Prezes ZBP.
W imieniu najważniejszego partnera unijnego KPK- tj. Grupy Europejskiego Banku Inwestycyjnego głos zabrał Pan Piotr Michałowski, Szef Biura Grupy EBI w Polsce.
– Polski rynek finansowania inwestycji i rozwoju przedsiębiorstw rośnie i staje się jednym z najważniejszych w UE dla naszej Grupy. W niełatwej misji poszukiwania partnerów w Polsce
i promocji programów ramowych UE od wielu lat współpracujemy z KPK przy Związku Banków Polskich, który zawsze był profesjonalnym i rzetelnym partnerem. Zarówno w imieniu EBI, jak
i EFI, chciałbym serdecznie podziękować KPK za ten okres i zadeklarować zainteresowanie kontynuacją współpracy – powiedział Piotr Michałowski, Dyrektor Biura Grupy EBI w Polsce.
Dyrektor KPK Pan Arkadiusz Lewicki przedstawił historię ośrodka oraz jego osiągnięcia. Podkreślił także ważną rolę Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, która jest od samego początku sojusznikiem idei i koordynatorem rządowego programu, w którym uczestniczy KPK oraz 30 ośrodków Europejskiej Sieci Przedsiębiorcy (EEN). Dyrektor Lewicki serdecznie także podziękował wszystkim pracownikom KPK, którzy przez omawiany okres współbudowali sukces programu. Podkreślił także że zawsze podstawowym azymutem w pracy Zespołu KPK byli polscy przedsiębiorcy.
– 35 tysięcy przedsiębiorców – beneficjentów i ponad 120 pośredników finansowych- to żywy dowód sensu naszej misji. Obliczyliśmy, w uproszczeniu, że- jedna symboliczna złotówka publiczna wydana w okresie tych dziesięciu lat na działalność KPK wygenerowała ponad 1300 zł preferencyjnego finansowania dla polskich przedsiębiorców – podsumował Arkadiusz Lewicki.
Wiceminister Rozwoju, Andżelika Możdżanowska, wręczyła KPK i ZBP listy gratulacyjne oraz pamiątkową statuetkę z okazji X-lecia KPK.
W spotkaniu uczestniczyło ponad stu przedstawicieli świata przedsiębiorczości, finansów i administracji publicznej- centralnej i samorządowej.
KPK z okazji jubileuszu podsumował dorobek rynku instrumentów finansowych UE w Polsce i postanowił wyróżnić twórców jego fundamentów z 2007 roku w osobach: ministra gospodarki z l. 2005-2007 Pana Piotra Wożniaka, wiceministra rozwoju regionalnego z l. 2005-2007 Pana Jerzego Kwiecińskiego oraz prezesa Związku Banków Polskich, Pana Krzysztofa Pietraszkiewicza.
Wszystkim ww. osobom wręczono Statuetki X-lecia „Za wkład w budowę podwalin polskiego rynku instrumentów finansowych UE”.
Fot. Panu Jerzemu Kwiecińskiemu, Sekretarzowi Stanu w Ministerstwie Rozwoju,
wręczono uroczyście statuetkę podczas inauguracji konferencji dla przedsiębiorców,odbywającej się tego samego dnia w siedzibie MR.
Fot. Statuetkę za wkład w podwaliny polskiego rynku instrumentów zwrotnych UE odebrał także Pan Krzysztof Pietraszkiewicz,
prezes Związku Banków Polskich, który w 2007 roku zdecydował się na zainicjowanie i wdrożenie projektu KPK.
Fot. Ostatnim z „Ojców Założycieli KPK”, który niestety z powodów losowych musiał w ostatniej chwili odwołać osobisty udział
jest Pan Piotr Wożniak. W imieniu nieobecnego statuetkę odebrała Pani Dyrektor Agata Samcik.
KPK przygotował także Ranking X-lecia Rynku Instrumentów Finansowych UE w Polsce, na podstawie którego wyłonił laureatów w 10 kategoriach instytucjonalnych oraz zwycięzcę całości konkurencji. Kryterium kluczowym jakie przyjęła kapituła Rankingu były wyniki poszczególnych instytucji finansowych w zakresie pozyskania środków unijnych i ich dystrybucji wśród polskich przedsiębiorców. Zrankingowane kategorie to: banki komercyjne, banki publiczne, banki zrzeszające bankowość spółdzielczą, banki spółdzielcze, przedsiębiorstwa leasingowe, fundusze pożyczkowe, fundusze poręczeń kredytowych. Przyznano także dwie nagrody specjalne: dla Integratora Rynku Pośredników Finansowych oraz dla Sieci aniołów biznesu, które korzystały sukcesem z tzw. pomocy technicznej dla rozwoju kompetencji polskiego rynku finansowego (a nie z instrumentów finansowych UE).
Zwycięzcą Rankingu X-lecia został Bank Pekao SA, który w ciągu 10 lat wygenerował ponad 2,6 miliarda złotych preferencyjnego finansowania w ramach aż trzech programów ramowych UE dla ponad 13 tysięcy mikro, małych i średnich przedsiębiorców.
Fot. Statuetkę z rąk Ministra Rozwoju i Dyrektora KPK odebrał
Pan Tomasz Styczyński, Wiceprezes Zarządu Banku Pekao SA, odpowiedzialny za pion MSP.
W kategorii „Banki publiczne” oraz „Integrator Rynku Pośredników Finansowych UE w Polsce” zwyciężył Bank Gospodarstwa Krajowego, który pozyskał w ramach programu COSME oraz Europejskiego Funduszu Inwestycji Strategicznych unijne gwarancje umożliwiające wygenerowanie prawie 2 mld. akcji kredytowej i zbudowanie sieci sprzedaży w postaci ponad 70 banków komercyjnych, zrzeszających i spółdzielczych. Należy dodać, że w Polsce operują w zakresie programów ramowych UE łącznie cztery publiczne banki rozwojowe (BGK, KfW, EBI i EFI). BGK jest liderem.
Fot. Statuetkę odebrał Pan Andrzej Szugajew, Dyrektor Zarządzający Banku Gospodarstwa Krajowego
W kategorii „Banki komercyjne” zwyciężył Bank Pekao SA, który skutecznie wywalczył na forum unijnym wsparcie dla polskich przedsiębiorców z aż trzech (a od grudnia br.: z czterech) programów ramowych UE, generując tym samym ponad 2,6 mld akcji kredytowej dla 13 tysięcy polskich firm. Z bankiem Pekao konkurowało kilkanaście innych banków komercyjnych, które uczestniczyły aktywnie w ciągu ostatnich lat w programach ramowych UE.
Fot. Statuetkę odebrał Pan Tomasz Styczyński, Wiceprezes Zarządu Banku Pekao SA
W kategorii „Banki spółdzielcze” zwyciężył Bank Spółdzielczy we Wschowie, który pośród ponad 60 banków spółdzielczych dystrybuujących preferencyjne kredyty z unijnym zabezpieczeniem, osiągnął najlepszy wynik sprzedażowy.
Fot. Statuetkę odebrał Pan Przemysław Szpurka, Dyrektor Banku Spółdzielczego we Wschowie.
W kategorii „Banki Zrzeszające Bankowość Spółdzielczą” za zaangażowanie i wsparcie banków spółdzielczych oraz za wyniki w dystrybucji preferencyjnego finansowania z unijnym wsparciem wygrała Spółdzielcza Grupa Bankowa (SGB).
Fot. Statuetkę odebrał Pan Piotr Piłat, Dyrektor ds. Relacji, SGB Banku SA.
W kategorii „Przedsiębiorstwa Leasingowe”- za najlepsze wyniki w dystrybucji preferencyjnego finansowania z unijnym wsparciem, w tym za jednoczesne sięgnięcie do dwóch programów ramowych UE aktualnej perspektywy finansowej, nagrodę otrzymał PKO Leasing SA. Lider PKO Leasing Pan Andrzej Krzemiński jest także jednym z najbardziej doświadczonych menadżerów na rynku finansowym w zakresie instrumentów finansowych UE. Kierując w swojej historii wieloma instytucjami finansowymi, pozyskiwał z sukcesem środki z łącznie aż pięciu programów ramowych UE oraz z wielu innych krajowych i zagranicznych źródeł wsparcia dla MŚP.
Fot. Statuetkę odebrał Pan Andrzej Krzemiński, Prezes PKO Leasing SA.
W kategorii „Fundusze Pożyczkowe”- za najlepsze wyniki w dystrybucji preferencyjnego finansowania z unijnym wsparciem, w tym za pozycje lidera w aż dwóch programach ramowych UE (Progress i EaSI) wyróżnienie otrzymał Fundusz Inicjatywa Mikro z Krakowa.
Fot. Statuetkę odebrał Pan Wojciech Zieliński, Dyrektor ds. Rozwoju, Funduszu Inicjatywa Mikro
W kategorii „Fundusze Poręczeń Kredytowych”- za najlepsze wyniki w dystrbucji preferencyjnego finansowania z unijnym wsparciem, w tym za udany udział w aż dwóch programach ramowych UE (MAP, CIP) oraz pozyskanie środków dla polskiego rynku w programie COSME- wyróżnienie otrzymał Fundusz POLFUND ze Szczecina. (Na prośbę laureata uroczyste wręczenie odbędzie się podczas styczniowego specjalnego wydarzenia Funduszu).
W kategorii „Fundusze Podwyższonego Ryzyka (VC)”- za pierwszą polską transakcję w zakresie programów ramowych UE oraz Europejskiego Funduszu Inwestycji Strategicznych nagrodę otrzymał fundusz Innovation Nest.
Fot. Statuetkę odebrała Pani Agnieszka Skala, Dyrektor w Funduszu Innovation Nest.
W kategorii specjalnej – dot. wsparcia miękkiego, tj. pozyskania i efektów pomocy technicznej z programów ramowych UE dla rozwoju polskiego rynku finansowego nagrodę otrzymała Fundacja Przedsiębiorczości Kobiet. Fundacja pozyskawszy wsparcie z programu „Horyzont 2020” rozwija kobiecą sieć aniołów biznesu oraz jeden z pierwszych polskich funduszy vc, zarządzany wyłącznie przez płeć żeńską.
Fot. Statuetkę odebrała Pani Katarzyna Wierzbowska, Prezes Fundacji Przedsiębiorczości Kobiet.
Fot. Wszyscy Laureaci Nagród X-lecia KPK i Rynku Instrumentów Finansowych UE w Polsce.
W trakcie wystąpienia Zwycięzcy nastąpiło także ogłoszenie najnowszej polskiej transakcji i jednocześnie najnowszej umowy Banku Pekao SA i Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego – tym razem w zakresie Programu na rzecz Zatrudnienia i Innowacji Społecznych EaSI 2014-2020. Na tej podstawie już za kilka tygodni do polskich start up-ów trafią specjalne preferencyjne pożyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej.
Fot.: Najnowsza polska Umowa – podpisana! Od prawej: Wiceprezesi Banku Pekao SA: Marek Lusztyn – Prezes Pionu Ryzyka, Marek Tomczuk – Prezes Pionu Detalicznego (mikro firmy), Tomasz Styczyński – Prezes Pionu MŚP; Andżelika Możdżanowska, Wiceminister Rozwoju, Kinga Schlesinger, Wiceszefowa Komisji Europejskiej w Polsce, Arkadiusz Lewicki, Dyrektor KPK i Jakub Fulara, Dyrektor Biura ds. Programów Publicznych Banku Pekao SA.
Na zakończenie złożono wszystkim obecnym życzenia z okazji nadchodzących świąt i nowego roku. Spotkanie zakończył koncert, a następnie tort urodzinowy i wspólny networking przy kolacji.
